خلاصة:
از جمله نظریههای موهوم در باب پیدایش تشیع، نظریه پیدایش تشیع در نتیجه تلاشهای عبدالله بن سبا است. چندین قرن است که مخالفان تشیع این نظریه را مطرح میکنند. در این میان ناصر القفاری، یکی از علمای معاصر وهابیت، همین ادعا را با استناد به متون و منابع شیعه به گونهای متمایز و متفاوت از دیگران بیان کرده است. در این مقاله به شبهه قفاری پاسخ داده شده است. این شبهه با سه دلیل رد شده است: 1. وجود دلایل معتبر بر پیدایش شیعه به همت پیامبر اسلام؛ 2. بررسی نقلی که شیعه را منتسب به عبدالله بن سبا کرده است؛ 3. تعارض عقاید عبدالله بن سبا با شیعه دوازدهامامی. با توجه به بررسیهای انجامشده این نتایج حاصل شد که منشا شیعه از زمان پیامبر اسلام بوده است و عبدالله بن سبا، بر فرض وجودش، عقایدی غیر از عقاید شیعه داشته است و منابع شیعی هیچ کدام منشا شیعه را عبدالله بن سبا ندانستهاند.
ملخص الجهاز:
اگر کسی نظر این افراد را بپذیرد این شبهه و نقلهایی که درباره عبدالله بن سبأ هستند همگی بیاساس میشود، ولی با توجه به اینکه گروهی این شخصیت را حقیقی دانستهاند و شبهه قفاری هم بر این اساس استوار است که این شخص حقیقی بوده است، در پاسخ به این شبهه قفاری ما نیز فقط از این منظر که شخصیت حقیقی بوده است بحث میکنیم و برای دفع شبهه به سه نکته میپردازیم؛ اولا دلایل محکمی وجود دارد که منشأ تشیع خود پیامبر گرامی اسلام بودهاند؛ ثانیا به بررسی نقلی که قفاری نقل کرده و آن را دلیل بر این گرفته است که خود کتابهای شیعه منشأ شیعه را عبد الله بن سبأ میدانند میپردازیم؛ ثالثا با بررسی عقاید ابنسبأ این نکته روشن میشود که چنین شخصی نمیتواند منشأ شیعه باشد.
ب. بررسی و نقد اعتراف کتب شیعه چنانکه آمد، قفاری اعترافات علمای شیعه را دلیل بر این دانست که ابنسبأ مفهوم امامت را مطرح کرده است و نام برخی کتابها را برای اثبات کلام خود ذکر کرد.
عقاید عبدالله بن سبأ از نظرگاه علمای شیعه در کتاب المقالات والفرق آمده است که: چون خبر مرگ علی( در مدائن به گوش ابنسبأ رسید به کسی که این خبر را آورده بود گفت: «ای دشمن خدا!