خلاصة:
با توجه به اهمیت صادرات خرما در ایران، در این مطالعه به بررسی وضعیت بازارهای جهانی و آزمون قیمت واحد در این بازارها طی سالهای 2008-1961 با استفاده از رهیافت همجمعی و آزمون علیت گرنجر پرداخته میشود. نتایج این مطالعه بیانگر همگرایی قیمتها در بازارهای جهانی و بین صادرکنندگان بزرگ نظیر ایران، تونس، امارات، عراق و عربستان میباشد. لذا میتوان گفت که قانون قیمت واحد در بازارهای جهانی خرما برقرار است. همچنین بین قیمتهای جهانی خرما و قیمت صادراتی در بازارهای صادراتی ایران نیز همگرایی قیمتی و قانون قیمتهای واحد در بلندمدت برقرار است. ضمن آنکه آزمون علیت گرنجر بیانگر آن است که قیمت بازارهای خرمای صادراتی ایران بر قیمتهای جهانی موثر بوده و عکس این حالت برقرار نمیباشد. لذا با توجه به تایید قانون قیمت واحد در بازارهای جهانی خرما و وجود ارتباط بلندمدت بین قیمتهای جهانی خرما و قیمت صادراتی در بازارهای صادراتی ایران و جایگاه ایران در این بازار پیشنهاد میشود که بهمنظور حفظ موقعیت ایران بین رقبای تجاری خود، شرایط بازار جهانی بهطور مستمر نظارت شده و با اتخاذ تدابیر حمایتی لازم بهویژه در زمینهی سیاستهای تجاری، بهبود کیفی محصول و بستهبندی مناسب و همچنین تعیین بازارهای مناسب بالقوه و بالفعل، موقعیت ایران در بلندمدت در بازارهای جهانی حفظ شده و در واقع نوعی رهبری قیمت در بازارهای جهانی برای ایران بهوجود آید. طبقه بندیJEL: C22,L11,Q13
Regarding the importance of date export in Iran، in this study، condition of world markets and examining of one price in these markets are investigated for 1961-2008 by using Cointegration approach and Granger causality test. The results show that prices in world markets and between important exporters such as Iran، Tunis، UAE، Iraq and Saudi Arabia are integrated. So it can be claimed that the law of one price exists in world markets. Also there is price integration between date world price and export price as well as long-term one price law in Iran’s export markets. Besides، granger causality test show that Iran’s export markets price affects world prices and the contrary situation is not true. So regarding the conformation of one price law in world date price and Iran’s pace in this market، it is suggested that to keep the situation of Iran among foreign competitors: 1.The condition of world market to be continuously supervised، 2.Through supporting policies specially commercial policies، to improve the quality of products suitable packing، 3. To determine the suitable potential and actual markets، 4. To maintain the situation of Iran in world markets.
ملخص الجهاز:
"تاکنون مطالعات متعددی در زمینه ی یکپارچگی بازار و قانون قیمت های واحد انجام شده است که از جمله مطالعات صورت گرفته میتوان به چند مورد زیر اشاره نمود: مقدسی و همکاران (١٣٩٠) به بررسی قانون قیمت های واحد در بازار محصولات کشاورزی ایران شامل جو، برنج و پنبه در دوره ی ١٣٨٧-١٣٧٠ با استفاده از تکنیک های همگرایی و الگوهای تصحیح خطا پرداختند.
با توجه به سهم و اهمیت خرما در صادرات بخش کشاورزی ایران و با توجه به اینکه تاکنون مطالعه ای در زمینه ی یکپارچگی بازار و قانون قیمت واحد برای محصول خرما صورت نگرفته است ، در این مطالعه نیز با توجه به اطلاعات موجود، به آزمون پیوستگی بازارهای جهانی صادرات خرما پرداخته شده است .
این مطالعه به بررسی این مساله میپردازد که با وجود این نوسانات مشخصی که در مقادیر و ارزش های صادراتی خرما در کشورهای بزرگ صادرکننده وجود دارد، آیا قانون قیمت واحد در این بازار قابل اثبات خواهد بود؟ آیا بازار صادرات خرمای ایران نیز به صورت رقابتی با بازارهای جهانی در ارتباط است ؟ همان گونه که نتایج مربوط به پایایی متغیرها نشان میدهد، کلیه ی متغیرهای مورد بررسی پایا از مرتبه ی یک ((١)I) میباشند.
نتایج این آزمون ها بیانگر آن است که قیمت های صادراتی در بازارهای جهانی خرما در کشورهای مختلف صادرکننده ، در بلندمدت گرایش به یکسان شده داشته و از این جهت میتوان چنین نتیجه گرفت که بازار خرمای جهانی تمایل به رقابتی بودن داشته و قیمت ها در این بازارها همگرا هستند."