خلاصة:
اتکای زیاد فعالیتهای بخش کشاورزی به طبیعت و روبه رو شدن با تغییرات محیطی، اجتماعی، مالی و قانونی باعث شده است تا فعالیت در این بخش همواره فعالیتی پرخطر و همراه با ریسک باشد. در این تحقیق پیمایشی به بررسی عوامل موثر بر ریسک پستهکاران شهرستان سیرجان پرداخته شده است. دادههای مورد نیاز از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 186 نفر از پستهکاران در سال زراعی 1391 جمعآوری گردیده و برای تحلیل آماری از مدل توبیت استفاده شده است. چهار عامل فراوانی ریسک سال قبل، تنوع محصولات زیرکشت، اشتغال خارج از مزرعه، سطح زیرکشت محصول از نظر آماری در سطح 1، 5 و10% مثبت و معنادار شده است که بیشترین ﺗاثیر مربوط به فراوانی ریسک سال قبل با ضریب 89/1 میباشد و موید این است که هر سال مدیریت ریسک در جهت به حداقل رسانیدن ریسکها برای مواجه نشدن با ریسک در سال قبل به خوبی صورت نگرفته است. همچنین هر سال محصولات با ریسکهای جدید روبرو میشوند که بیشتر مربوط به ریسک تولید میباشند. همچنین متغیرهای سن، مشارکت در طرح ناظر محصول پسته، مالکیت ماشینهای کشاورزی، سطح زیرکشت محصول بیمه شده از نظر آماری در سطح 1 ، 5 و10% منفی و معنادار شده است که بیشترین ﺗاثیر مربوط به مشارکت در طرح ناظر بوده است. لذا پیشنهاد میشود که با بهبود دانش مدیریت ریسک و مهارتهای کشاورزان و ارائهی پیشآگاهیها و اطلاعات لازم، ریسک را از ابتدا مهار و یا آن را به میزان قابل ملاحظهای کاهش داد. طبقه بندیJEL: G32, C01, C25
High dependence of agricultural production on nature and market factors cause activities in this field be so risky. In this paper we try to recognize effective factors on risk for pistachio farmers in sirjan. Needed data were collected by interviewing with 186 farmers in 2012. For statistical analysis، we used tobit discrete regression. Results show that risk frequency of previous year، diversity of cultivated crops، off farm employment; crop acreage was affecting risk positively. Also age، participating in a crop supervisory، ownership of machinery، Insured crop acreage had negative effect on production risk. Finally، some recommendations are made to reduce factors affecting risk.
ملخص الجهاز:
"بر اساس این متغیرها، فراوانی ریسک دوره ی قبل (X١)، میزان تحصیلات (X٢)، سن کشاورز(X٣)، تعداد افراد خانوار(X٤)، تنوع محصولات زیرکشت (X٥) ، سطح زیرکشت محصول بیمه شده (X٦)، اشتغال خارج از مزرعه (X٧)، اشتغال در سایر فعالیت های کشاورزی(X٨)، مشارکت در طرح ناظر محصول پسته (X٩)، روش تامین نیروی کار(X١٠)، مالکیت زمین (X١١)، مالکیت ماشین های کشاورزیX١٢) ، سطح زیرکشت محصول پسته (X١٣)، وضعیت بیمه ای(X١٤) به عنوان متغیرهای مستقل ، همچنین تعداد ریسک هایی که پسته کاران در سال ٩١ با آن مواجه شده است ، به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است .
لذا احتمال وقوع هر مشاهده از Yiهای بزرگ تر از صفر رابطه ی زیر به دست می آید: ( ) ( ) ( ) (3) در این بررسی تعداد ریسک هایی که کشاورزان در سال زراعی ١٣٩١-١٣٩٠ با آن مواجه شده است ، به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده و با توجه به اینکه اکثر پسته کاران حداقل ٨ مورد را تجربه کرده اند، متغیر وابسته برای مقادیر کمتر یا مساوی ٨ معادل صفر و برای مقادیر بزرگ تر از ٨ برابر مقدار مشاهده شده لحاظ شده است .
همچنین متغیرهای سن ، مشارکت در طرح ناظر محصول پسته ، مالکیت ماشین های کشاورزی ، سطح زیرکشت محصول بیمه شده از نظر آماری به ترتیب در سطح ١، ١٠، ٥ و ١٠% منفی و معنادار شده است که بیشترین تاثیر بر کاهش فراوانی ریسک پسته کاران مربوط به مشارکت در طرح ناظر محصول بوده است و سایر متغیرها اثر معنی داری را نشان نداده و از مدل حذف شده اند."