خلاصة:
در این پژوهش، تأثیر عوامل اجتماعی-جمعیتی (شامل تعداد افراد شاغل خانوار، مالکیت مسکن، بیسوادی سرپرست خانوار و بعد خانوار) بر حداقل معاش و برآورد خط فقر نسبی در گروههای درآمدی مناطق شهری ایران در دوره 1395-1361 از طریق سیستم مخارج خطی گسترشیافته و به روش گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) آزمون شده است. نتایج این بررسی نشان داد که بعد خانوار مهمترین عامل در افزایش حداقل معاش تمامی گروههای کالایی است. بررسی سری زمانی خط فقر نشان میدهد که خط فقر ماهیانه برای گروه اول درآمدی از میزان 3500 تومان در سال 1361 به میزان یکمیلیون و هشتصد هزار تومان در سال 1395 رسیده است. این در حالی است که برای گروه دهم درآمدی خط فقر از میزان 8300 تومان در سال 1361 به میزان دو میلیون و پانصد هزار تومان در سال 1395 رسیده است. همچنین خط فقر متوسط در سال 1395 دو میلیون و دویست محاسبه گردید. در بقیه گروههای درآمدی نیز خط فقر افزایشیافته است. بررسی نسبت خط فقر به درآمد نشان میدهد که میزان خط فقر از درآمد تا گروه ششم درآمدی بیشتر است و در گروههای درآمدی هفتم، هشتم بهطور متوسط یکسان است و تنها در گروههای نهم و دهم درآمدی میزان درآمد از خط فقر بیشتر است.
ملخص الجهاز:
برآورد پویای خط فقر در گروههای درآمدی مناطق شهری ایران به روش سیستم مخارج خطی گسترشیافته (ELES) (رویکرد دادههای ترکیبی) سید امین منصوری * و سید مرتضی افقه * 1 تاریخ وصول: 30/9/1395 تاریخ پذیرش: 26/1/1396 چکیده در این پژوهش، تأثیر عوامل اجتماعی-جمعیتی (شامل تعداد افراد شاغل خانوار، مالکیت مسکن، بیسوادی سرپرست خانوار و بعد خانوار) بر حداقل معاش و برآورد خط فقر نسبی در گروههای درآمدی مناطق شهری ایران در دورهی 1395-1361 از طریق سیستم مخارج خطی گسترشیافته و به روش گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) آزمون شده است.
دستگاه مخارج خطی، حداقل معاش را در تمام دوره، ثابت فرض میکند و تنها عامل تأثیرگذار بر خط فقر را قیمتها میداند؛ اما دستگاه مخارج خطی گسترشیافته 2 دستگاه معادلات تقاضاست که از طریق یک تابع مطلوبیت معین، علاوه بر اینکه میتواند محدودیتهای نظریهی تقاضا را تأمین Smith Extended Linear Expenditure System (ELES) کند؛ بلکه به ما این امکان را میدهد که رفتار عکسالعملی حداقل معاش را (که در سیستم مخارج خطی ثابت فرض میشود) نسبت به متغیرهای دیگر مورد بررسی ازجمله متغیرهای اجتماعی- جمعیتی 1 مورد ارزیابی قرار داد و در این صورت از ثابت فرض شدن حداقل معاش در طول دوره پرهیز کرد.
ازاینرو در این پژوهش به بررسی ابعاد غیر درآمدی فقر؛ چون افراد شاغل خانوار، نحوهی تصرف مسکن، سطح سواد سرپرست خانوار و بعد خانوار بر حداقل معاش خانوارها با استفاده از سیستم مخارج خطی گسترشیافته پرداخته و خط فقر نسبی در ده گروههای درآمدی از طریق روش گشتاورهای تعمیمیافته 2 در دورهی 1395-1361 با استفاده از آمار تابلویی 3 در مناطق شهری برآورد میشود.