خلاصة:
مقدمه: هدف پژوهشگران بررسی وضعیت نمایه سازی مجلههای انگلیسی زبان دانشگاه تهران در پایگاه های استنادی بین المللی است. بنابراین، فرایند گزینش در دو پایگاه اسکاپوس و وبآفساینس به دقت بررسی شده و مجله ها بر اساس معیارهای به دست آمده اعتبارسنجی شده اند تا نقاط ضعف مجله های انگلیسی زبان دانشگاه تهران برای نمایه سازی در این پایگاه ها مشخص شود.
مواد و روش ها: نوع پژوهش کاربردی و روش آن پیمایشی است و مجله ها با رویکرد توصیفی ارزیابی شده اند. در این پژوهش برای ارزیابی مجلههای انگلیسی زبان دانشگاه تهران از روش تحلیل استنادی و روش مشاهده مستقیم با ابزار سیاهه وارسی استفاده شده است.
یافته ها: معیارهای اصلی برای استانداردسازی مجله ها به منظور نمایه سازی در پایگاه های بین المللی در چهار قلمرو«اطلاعات کلی» (معیارهای حداقل)، «خط مشی»، «دسترسی برخط» و «موقعیت» طبقه بندی شدند که برای هر معیار شاخص های قابل اندازه گیری تعیین شد. در بررسی مجله ها، با توجه به این معیارها، تا زمان اجرای پژوهش فقط دو مجله توانستند معیارهای حداقل را به طور کامل رعایت کنند. اشکالهای اساسی مجله ها به ترتیب شامل نداشتن فرایند داوری و نوع همترازخوانی، رعایت نکردن نظم انتشاراتی، مشخص نبودن اصول اخلاقی نشر و تنوع پایین نویسندگان و هیئت تحریری مجله هاست. از جمله نقاط قوت آنها وبگاه انگلیسی، دسترسی برخط به متن کامل مقاله ها و داشتن شماره استاندارد بین المللی را می توان نام برد.
نتیجه گیری: به طور کلی میزان رعایت شاخص های چهار قلمرو مورد ارزیابی مجله های انگلیسی زبان دانشگاه تهران برای پذیرش در پایگاه های بین المللی 67% است. با مشخص شدن نقاط قوت و ضعف مجلهها، راهکارهایی برای ناشران، سردبیران و مسئولان سیاست گذاری ارائه شده است تا بتوانند سطح انتشار خود را به معیارهای مورد نظر پایگاه های نمایه سازی بین المللی نزدیک و امکان حضور در سطح بین المللی را پیدا کنند.
ملخص الجهاز:
بنابراین، فرایند گزینش در دو پایگاه اسکاپوس و وبآفساینس به دقت بررسی شده و مجلهها بر اساس معیارهای بهدستآمده اعتبارسنجی شدهاند تا نقاط ضعف مجلههای انگلیسیزبان دانشگاه تهران برای نمایهسازی در این پایگاهها مشخص شود.
فرایند انتخاب مجلههای مجموعۀ هستۀ وب آو ساینس<FootNote No="38" Text=" Web of Science Core Collection Journal Selection Process"/> نیز بیش از 50 سال است که با ارائۀ معیارهای خود مجلههای معتبر بینالمللی و منطقهای جهان را نمایه میکند.
موانع و مشکلات احتمالی پیوستن مجلههای انگلیسیزبان دانشگاه تهران به نمایههای بینالمللی از نظر موقعیت مجله چیست؟ مرور پیشینه پژوهش پژوهشهایی در زمینۀ بررسی و مقایسۀ پایگاههای نمایهسازی استنادی از جمله اسکاپوس و وبآو ساینس در داخل و خارج از ایران صورت گرفته است، اما از نظر راهکارهای نمایهسازی مجلهها در این پایگاهها منابع محدودی در دسترس است.
سپس برای شناسایی مجلههای انگلیسیزبان دانشگاه تهران که از قبل نمایه شده و نمایه میشوند (بنابراین نیازی به بررسی در پژوهش حاضر ندارند) به فهرست عناوین اسکاپوس<FootNote No="86" Text=" Scopus title list"/> (در اسفند 1395) مراجعه شد و با جستجو در فیلد نام ناشر با کلیدواژۀ University of Tehran مجموعا سه مجله انگلیسیزبان به نام دانشگاه در این پایگاه بازیابی شد (مجلههای International Journal of Environmental Research، Iranian Economic Review و Journal of Sciences Islamic Republic of Iran) که از جامعۀ پژوهش حاضر حذف شدند (در جدول 1 با علامت تیک در ستون نمایه در اسکاپوس مشخص شدهاند).