خلاصة:
رعایت مسایل شهرسازی و حفظ حقوق شهروندی از ضروریات زندگی در جامعه امروزی است. توسعه خیره کننده فضاهای شهری که معلول مهاجرت بیرویه، افزایش جمعیت و سیاستهای نادرست اقتصادی است، نیاز به محل سکونت و اشتغال را ضروری ساخته است. در این میان، با افزایش ساخت و سازها، تخلفات شهرسازی متداول گردیده است. تخلفاتی که به بهانه توسعه، باعث از بین رفتن چهره شهر، آثار تاریخی، نابودی محیط زیست و افزایش آسیبهای اجتماعی میگردند. برخی افراد با عدم رعایت قوانین موجب نقض مقررات شهرسازی و به تبع آن تضییع حقوق دیگران میشوند. به همین منظور، قانونگذار برای برخورد با آنها، قوانینی وضع کرده که دارای مجازاتهای کیفری هستند. در نوشتار حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی و با تکیه بر روش مطالعات کتابخانهای فراهم آمده است، جرم انگاری در شهرسازی مورد بررسی قرار گرفته است. ماحصل آن که، قوانین و مقررات جزایی فعلی برای مقابله با تخلفات گسترده شهرسازی ناکارآمد بوده و نیازمند بازنگری جدی است.
ملخص الجهاز:
به عبارت دیگر، سؤالی که می توان به عنوان پرسش نخستین مطرح نمود این است که چه مقررات جزایی در برخورد با متخلفینی که در امر ساخت و ساز و کامیار، غلامرضا، حقوق شهرسازی، تهران: انتشارات مجد، چاپ اول، 1379، ص25.
2 طبق ماده صد قانون اخیر و «قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان» مصوب 1374، مهندسینی که در امر نظارت بر ساخت و سازها مرتکب تقصیر شده باشند به جزای نقدی محکوم و علاوه بر این به شورای انتظامی معماری نیز معرفی خواهند شد که عواقب آن محرومیت از کار، درج در پرنده اشتغال و انتشار نام در روزنامه ها خواهد بود و در صورتی که عمل ارتكابي مهندسان ناظر و مأمورين شهرداري واجد جنبة جزايي نیز باشد از اين جهت نيز قابل تعقيب خواهند بود.
در نهایت اشاره می گردد که با وضع جدید یک ماده در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، به سازمان های مردم نهادی که دارای مجوز هستند اجازه داده شده است تا نسبت به جرائم ارتکابی در زمینه هایی همچون محیط زیست و میراث فرهنگی اعلام جرم ر.
1 عدم رعایت حریم دیگران در «قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده» مصوب 1375 هم در قالب «هتک حرمت منازل و املاک غیر» گنجانده شده و برای آن مجازات حبس در نظر گرفته شده است، 2 اما چه سود که در روزگار کنونی با برج سازی هایی که انجام می شود حفظ حریم دیگران، عملا مورد بی توجهی واقع گردیده است و گویا قوانین شهرسازی فعلی هم توانایی چندانی را برای مقابله با این پدیده ندارند!