خلاصة:
مناطق ژئوپلیتیکِ پیرامونی، نقش ویژهای در کسب و تأمین منافع و امنیت ملی کشورها ایفا میکند. در همین پیوند، یکی از مهمترین این مناطق، جنوب آسیا (شبه قاره هند) است. این منطقه در مجاورت آبهای اقیانوس هند قرار گرفته و با سه منطقه ژئوپلیتیک شرق و جنوب شرقی آسیا، آسیای مرکزی و غرب آسیا تلاقی دارد. در رابطه با ایران نیز این منطقه، از مهمترین مناطق ژئوپلیتیک مجاور این کشور، بهشمار میرود. ایران با کشورهای این منطقه دارای اشتراکات عمیق فرهنگی و تاریخی از یکسو و منافع اقتصادی و امنیتی از سوی دیگر است. در نتیجه، آنچه در جنوب آسیا رخ میدهد بر منافع و امنیت ملی ایران مؤثر است. مقاله پیشرو سعی کرده به بررسی چالشهای اساسیِ ژئوپلیتیک این منطقه با تمرکز بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مبادرت نماید. روش تحقیق پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی، شیوه گردآوری یافتههای آن، کتابخانهای و میدانی و چگونگی تجزیه و تحلیل دادهها، ترکیبی (کمی ـ کیفی) است. یافتههای میدانی و کتابخانهای بیانگر این است که 15 متغیر و چالش تأثیر گذار در جنوب آسیا بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد.
The Peripheral geopolitical regions play a special role in the foreign policy of countries. One of the most important peripheral geopolitical regions is the South Asian. This erea is near to the Indian ocean and intersects with three geopolitical regions: East and Asian South East, Central Asia and West of Asia. اn relation to Iran, this region is one of the most important geopolitical regions. Iran has a deep cultural and historical connection with the drawers of this region and on the other hand, it has economic and security interests. As a result, what is happening in South Asia is affecting Iran's national interests and security. Therefore, the present article tries to examine the basic geopolitical challenges of this region by focusing on the foreign policy of the Islamic Republic of Iran. The method of this research is descriptive-analytical, the method of collecting findings is library and field study and the method of data analysis is quantitative combination (Friedman test) and qualitative. Field and library findings indicate that there are 15 challenging variables in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran in South Asia.
ملخص الجهاز:
بررسي چالش هاي ژئوپوليتيک سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در جنوب آسيا (شبه قاره هند) 1 ميثم هاديپور 2 محمدرضا حافظ نيا 3 حسين کرمينژاد 4 مصيب قره بيگي تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٠٢/١٢ تاريخ پذيرش نهايي: ١٣٩٩/٠٦/١٩ نشريه علمي آفاق امنيت / سال سيزدهم / شماره چهل و نهم ـ زمستان ١٣٩٩ چکيده مناطق ژئوپوليتيکِ پيراموني، نقش ويژه اي در کسب و تأمين منافع و امنيت ملي کشورها ايفا مي کند.
فشار امريکا بر کشورهاي جنوب آسيا، روابط کشورهاي جنوب آسيا با رژيم صهيونيستي، تحريم هاي بين المللي عليه جمهوري اسلامي ايران ، برخورداري هند و پاکستان از سلاح هسته اي ، کشف منابع تأمين انرژي در کشورهاي جنوب آسيا، وجود منابع جايگزين به جز ايران براي تأمين انرژي جنوب آسيا (کشورهاي حوزه خليج فارس )، وجود مسيرهاي جايگزين به جز ايران براي تأمين انرژي جنوب آسيا (خط تاپي )، رقابت پاکستان براي ايجاد مسير گذرگاهي رقيب با جمهوري اسلامي ايران ، اختلافات هند و پاکستان در مورد کشمير، مناقشات شيعه و سني در پاکستان ، مناقشات مسلمان و هندو در هندوستان ، شاخه ديوبندي اهل سنت در جنوب آسيا، نفوذ و حمايت عربستان از نهادهاي مذهبي مروج تفکر وهابيت در جنوب آسيا، گروه هاي بنيادگراي لشکر جهنگوي و سپاه صحابه ، طرح بلوچستان بزرگتر توسط بلوچ هاي پاکستان ، مهم ترين چالش هاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در جنوب آسيا به شمار ميرود.
براي شناسايي متغيرهاي مؤثر بر سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در جنوب آسيا، از نظر استادان دانشگاه هاي پاکستان ، هندوستان ، بنگلادش ، سريلانکا و ايران در رشته هاي جغرافياي سياسي ، علوم سياسي ، مطالعات منطقه اي و روابط بين الملل بهره گرفته شده است .