خلاصة:
در دوره معاصر طنز سیاسی جایگاه ویژهای در ادبیات فارسی پیدا کرد و نویسندگانی پا به عرصه
نهادند که با مطالب طنز آمیز خود نقاب از چهره نابکاران برداشته و نام خود را در قلمرو طنز جاودانه
کردهاند. علی اکبر دهخداء یکی از سرآمدان طنز نویسی در عصر ما به شمار میرود او سبکهای
قدیم ادبی را برای بیان احساسات نوین نارسا مییافت. پس بدین نتیجه رسیدکه به زبان عامه مردم
سخن گوید و انگیزه وهدف خود را که انتفاد از اوضاع اجتماعی و بیدار کردن ذهن مردم خفته
و ناآگاه بود در ضمن عبارات ساده شوخی آمیز به گوش مردم برساند. هدف این پژوهش بررسی
ویژگیهای طنز موجود در آثار علی اکبر دهخدا است که درآن به تحلیل و بررسی مضامین و محتوای
طنز در آثاردهخداپرداخته شده و پس از آن شیوهها و تکنیکهای طنزپردازی در آثار او را طبقه بندی
کرده و در نهایت به بررسی دیدگاه او برای ساختن جامعه آرمانی پرداخته شده است.
ملخص الجهاز:
«امير اعظم ، به مشروطه طلبان و نهضت آزادي خواهي توجهي و با پهلوانان رفاقتي و در طريقت و ســلوک عارفانه سرســپرده و مريد آقا عزيز بوده اســت و به اقتضاي مقام و وابســتگي به خاندان قاجار، ناگاه مغاير اعتقــادات و نيات خود رفتار ميکرده اســت »(همان :٢٦٣) دهخدا با بيان طنز آميز خود به اين صفت پهلواني و لوطي گري اشــاره ميکند و بــه زبان پهلوانان او را ســرزنش ميکند و چنيــن نتيجه ميگيرد که مشروطه خواهي او ناشي از ريا بوده است و با لحن حزن آلود وضع جامعه اسف بار آن روز ايران را بيان ميکند.
١-٤ شگردهاي طنزپردازي دهخدا: دهخدا، براي طنز آميز کردن کلامش از شــيوه هاي گوناگوني سود جسته است که در اين بخش به بررسي مهم ترين آنان ميپردازيم : 110 ١-١-٤ تضاد و تناقض : عنصر اصلي خنده ، از تضاد ميان آن چه هست و آن چه که بايد باشد، پديد ميآيد.
تشــبيه به حيوانات ، نوعي تحقير است که طنز پرداز براي آن که مورد باز خواست قرار نگيرد، اين شــيوه را بر ميگزيند، پس ، شــخصيت هاي خود را از ميان حيوانات انتخاب ميکند، ولي در واقع فرصتي براي انتقاد از اجتماع پيدا ميکند.