خلاصة:
اصل بشارت بعثت پیامبر (ص) از آموزههای قرآنی است که اهل کتاب نیز از آن اطلاع داشتند. مورخان و محدثان نیز اخباری را نقل کردند که حاوی پیشگوییهایی در زمینه ظهور آن حضرت است. شیخ صدوق محدث مورخ امامیه در کتاب کمالالدین و تمام النعمه اخباری را از راویان امامیه و غیر امامیه در این زمینه آورده که در بخش زندگی قبل از بعثت رسول خدا (ص) جای میگیرند. این اخبار بعضاً با خارق عادات همراه و گویای اطلاع افراد و گروههایی از بعثت پیامبری در منطقه حجاز بر اساس بشارتها و اوصاف آن حضرت بودند. این پژوهش با روش تحلیلی در پی بازخوانی این اخبار بر اساس آیات قرآنی و منابع تاریخی است تا علاوه بر مشخص شدن صحتوسقم آنها، همخوانی و عدم آن از حیث سند و محتوا را با منابع متقدم روشن سازد. نتیجه پژوهش این بود که در اصل کلی یعنی وجود بشارات النبی همخوان و از حیث سند و محتوا با منابع تاریخی در جاهایی تفاوت دارد و برخی روایات از مسیر امامیه به منابع تاریخی نزدیکتر هستند.
The fact that the previous prophets had prophesied about the appearance of Prophet Muhammad is mentioned in the verses of the Qur’an. Historians and scholars have also presented news of a kind of knowledge and prophecy about the Prophet’s mission in the periods close to the advent of Islam by priests and religious leaders. Sheikh Sadouq, who was one of the scholars of Imamiyya news, in his book Kamal al-Din and Tamma Al-Naimah, has narrated news on this subject from Imami and non-Imami narrators, which are associated with some meta-historical events. The upcoming topic is interdisciplinary and has to do with history, hadith and men’s studies and also the combined method was used for document review and content analysis. Considering the importance of the mentioned reports, the question arises that to what extent do the data reported by Sheikh Sadouq converge with the verses of the Qur’an and other historical and narrative sources? To what extent are the documents and content of these reports reliable and close to reality? The findings of the research confirm the claim that the Prophet’s tidings are consistent with the Qur’anic verses and historical sources and the sub-stories and some meta-historical contents of the news are not compatible with reality and historical narratives.
ملخص الجهاز:
بازخوانی نحوه انعکاس اخبار بشارات النبی (ص) در کمالالدین و تمامالنعمه صدوق (ره) بر اساس آیات قرآنی و منابع تاریخی فرهاد نعمتی 1 عباس احمد وند 2 خلیل نعمتی 3 تاریخ دریافت: 18/7/1401 تاریخ پذیرش: 7/12/1401 چکیده: اصل اینکه پیامبران پیشین درباره ظهور حضرت محمد پیشگوییهایی داشتهاند در آیاتی از قرآن مورداشاره قرارگرفته است.
مورخان، محدثان و پژوهشگران معاصر نیز هنگام بررسی زندگی رسول خدا (ص) پیش از بعثت به این نکته توجه داشتند تا بشارت ظهور آن حضرت در منابع دینی پیش از اسلام را بانام و اوصاف برای اهل کتاب نشان دهند.
این پژوهش با اشاره به برخی از آیات قرآنی، درصدد است تا اخبار گزارشهای کتاب کمالالدین و تمام النعمه را مورد بازخوانی قرار دهد تا اسناد و محتوای آنها مورد بررسی قرار گیرند و همخوانی و ناهمخوانی و بهنوعی تفاوتها و تشابهات آن با منابع متقدم تاریخی روشن شود.
(ابن سعد، 1414، ج 1: 126) عرب با شنیدن این خبر از اهل کتاب و کاهنان که پیامبری به نام محمد در بینشان ظهور خواهد کرد این اسم را به طمع نبوت برای فرزندان خود انتخاب کردند.
(یعقوبی، بیتا، ج 2: 14؛ طبری، ج 2: 278؛ ابن سعد، 1410، ج 1: 97) 2) بر اساس این خبر در گرمای هوا از ابری سخن گفتهشده که بر آن حضرت سلام و بر ایشان سایه افکنده و گاهی انواع میوهها را برای آنان میبارید؛ درحالیکه در منابع تاریخی تنها سایه انداختن ابر بر سر رسول خدا (ص) آمده است.