خلاصة:
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیرات کارکردهای فضای سبز در محیطهای آموزشی و نقش آن در عملکرد تحصیلی و رفتاری دانشآموزان مدارس ابتدایی بوده است. روش پژوهش، توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آماری آن، شامل همۀ مدارس منطقه 2 شهر اردبیل در سال تحصیلی 98-1397 و دانشآموزان شاغل به تحصیل در آنها بودند که از میان آنها 291 نفر، با توجه به جدول مورگان انتخاب شدند. دادههای مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه استاندارد عملکرد تحصیلی فام و تیلور، پرسشنامه اختلالات رفتاری راتر (فرم معلم) و پرسشنامۀ محققساخته کارکردهای فضای سبز گردآوری و با ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. از میان نمونۀ بررسیشده مشخص شد که رابطهای معنادار میان کارکردهای فضای سبز با عملکرد تحصیلی و اختلالات رفتاری دانشآموزان مقطع ابتدایی وجود دارد. یافتههای حاصل از رگرسیون نیز نشان دادند که با توجه به ضرایب بتا، کارکردهای فضای سبز، 0/08 اختلالات رفتاری و 0/45 عملکرد تحصیلی را پیشبینی میکنند. وجود فضای سبز در مدارس بر عملکرد تحصیلی و رفتاری دانشآموزان تأثیرگذار است. توصیه میشود ضرورت افزایش فضای سبز و ارتقای کیفیت فضاهای سبز در فضاهای داخلی و بیرونی محیطهای آموزشی برای بهبود کیفیت آموزشی- روانی دانشآموزان مورد توجه قرار گیرد.
The present research aims to study the functional effects of green space in educational environments and its impact on primary schoolchildren's academic performance and behavior. A correlation-descriptive method has been used, and the statistical population consisted of all schools in District 2 in the city of Ardabil in the school year of 2018-2019 and the students studying in them, 291 of whom were selected using Morgan’s table. The required data were collected using the Fam and Taylor academic performance questionnaire, The Rutter Children Behaviour Questionnaire for Teachers and the researcher-made questionnaire for green space functions and analyzed by means of the Pearson correlation coefficient and multiple regression analysis. A significant relation was seen to exist between the functions of green space and academic performance and behavioral disorders in primary school students. As indicated by the findings obtained by regression, according to the beta coefficients, green space functions predict 0.08 of behavioral disorders and 0.45 of academic performance. The existence of green space is therefore effective in students’ academic performance and behavior. It is recommended that green space be increased both in quantity and quality in both interior and exterior sections of educational environments so as to improve the educational-mental quality of students.
ملخص الجهاز:
علاوه بر ارتقاي کيفي و کمي مدارس ، کيفيت هوا نيز به سبب وجود فضاي سبز، در افزايش سلامت و ميزان يادگيري دانش آموزان بسيار مؤثر است ، به گونه اي که نتايج حاصل از پژوهشهاي انجام شده حاکي از آن است که قرار گرفتن در معرض فضاي سبز رابطه اي منفي با افسردگي دارد، استرس را کاهش مي دهد و تعديل مي کند و بر افزايش فعاليت بدني و انسجام اجتماعي افراد تأثيرگذار اســت (ليو١ و همکاران ، ٢٠١٩).
در اين ميان ، فضاي سبز محيطهاي آموزشي ، مي بايست نشــاط ، شادي و آمادگي بيشــتر را براي کاهش اختلالات رفتاري و افزايش يادگيري دانش آموزان را به ارمغان آورد (رحيميان ، عباس پور، مهرگان و هدايتي ، ١٣٩٦).
در اين رابطه با توجه به نظريه هاي آموزشــي و پرورشي کودکان ، طراحي مبتني بر فضاي ســبز مدارس ابتدايي ، نقشي اثرگذار در ميزان يادگيري ، عملکرد تحصيلي و کاهش اختلالات رفتاري و اضطرابي دانش آموزان دارد که به عنوان فرضيۀ اصلي پژوهش مطرح شده است .
کارکرد روان شناختي آن نيز با ابعاد اختلالات رفتاري راتر (پرخاشــگري و بيش فعالي ، اضطراب و افسردگي و پرسشنامه راتر) داراي رابطه اي معنادار اســت که اين نتايج همسو با يافته هاي ساير پژوهشــگران است (صفارنيا و همکاران ، ٢٠١٢؛ وان دن برگ و همکاران ، ٢٠١٠؛ رحيميان و همکاران ، ١٣٩٦؛ درتاج و دلاور، ١٣٨٤؛ افشــون و سميعي کاشي ، ١٣٩٥؛ مصلحي ، رفعتي و احمدي ، ١٣٩٣؛ شرقي ، ١٣٩٠)، به طوري که با افزايش فضاي سبز و توجه به کارکردهاي آن اختلالات رفتاري آنها قابل کنترل و کاهش است .