خلاصة:
نقد جامعهشناختی به عنوان رویکردی مهم در نقد ادبی به پیوند میان ادبیّات و جامعه میپردازد. رمان ژانر ادبی برخاسته از موقعیت اجتماعی است که انسان مدرن درآن قرار دارد. رمانهای ابراهیم یونسی دارای زمینهای رئالیستی (واقعگرایی) است که با بررسی این آثار میتوان به مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دورهای که داستان در آن واقع شده، پی برد. «گورستان غریبان» اثر ابراهیم یونسی رمانی نمادین و منحصر به فرد است که یونسی در آن با نگاه به نقش رژیم ستمشاهی در زندگی مردم محروم کردستان، بخشی از وقایع سیاسی و اجتماعی دهه 20 و30 را مرور میکند. هدف از این پژوهش که به شیوهی توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفته است نقد و تحلیل جامعهشناختی رمان گورستان غریبان میباشد. رمان گورستان غریبان اثر ابراهیم یونسی دارای پتانسیل بالایی برای بررسی بار اجتماعی است. یونسی با تمام قدرت سعی در شناساندن اوضاع اجتماعی و سیاسی حاکم بر زمان در داستانهایش دارد. یونسی در گورستان غریبان به تاریخ معاصر قوم کرد و مسائل و مشکلات آنها به شکل هنرمندانهای پرداخته است. ذکر حوادث منطقه باعث شدهاست، که رمانش رنگ اقلیمی خاصی به خود بگیرد تا جایی که میتوان گفت، این ویژگی برای نویسنده، به یک تشخص سبکی منجر گشتهاست.
ملخص الجهاز:
رمانهای ابراهیم یونسی دارای زمینه ای رئالیستی (واقعگرایی) است که با بررسی این آثار میتوان به مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دورهای که داستان در آن واقع شده، پی برد.
رمان گورستان غریبان اثر ابراهیم یونسی دارای پتانسیل بالایی برای بررسی بار اجتماعی است.
تعاریف مختلفی از سوی متخصّصان ادبیّات و بویژه نویسندگان حوزة ادبیّات داستانی، برای رمان ارائه شده است که ذکر همة آنها در این مقاله مقدور نیست، بنابراین تنها به چند مورد از تعاریفِ موجود، بسنده میکنیم: ویلیام هزلیت (منتقد و نویسندة انگلیسی قرن نوزدهم) رمان را چنین تعریف کرده است: «رمان داستانی است که بر اساس تقلیدی نزدیک به واقعیّت، از آدمی و عادات و حالات بشری نوشته شود و به نحوی تصویر جامعه را در خود منعکس کند» (میرصادقی، 1377: 187).
پیشینهی تحقیق دربارهی این موضوع تا کنون تحقیق مستقلی صورت نگرفته است، اما تعدادی مقاله و نوشته به صورت پراکنده و کلی در رابطه با آثار ابراهیم یونسی با رویکردهای دیگر نوشتهشده است که عبارتند از: -مقالهی«منطق گفتگویی و چندصدایی در رمان «گورستان غریبان» ابراهیم یونسی»، (1396) به قلم عبدالله لطیف پور، علی دهقان، حمیدرضا فرضی/ در این پژوهش رمان گورستان غریبان از دیدگاه جامعهشناسی ادبیات و بر اساس نظریات باختین و خصوصاً دو نظریّة مشهور او، یعنی گفتگویی بودن و چندصدایی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
نتیجهگیری رمان گورستان غریبان اثر ابراهیم یونسی دارای پتانسیل بالایی برای بررسی بار اجتماعی است.