خلاصة:
بلوغ یک دورهی بحرانی است که در دورهی نوجوانی اتفاق میافتد. این دوره منشا تغییرات زیادی در وجود نوجوان است که موجب میشود به گونهای متفاوت به جهان اطراف خود نگاه کند. تغییرات روحی و رفتاری ناخوداگاه نوجوان باعث سردرگمی وی میشود به طوری که وی به دنبال منابعی برای شناخت بیشتر از این وضعیت خود است. «رمان» میتواند بهترین محل برای شناساندن ویژگیهای بلوغ به نوجوان باشد و بازنمای خوبی از بلوغ باشد. فرهاد حسن زاده کسی است که به خوبی در رمان خود به دوران پرماجرای بلوغ پرداخته است. رمان «عقربهای کشتی بمبک» تالیف فرهاد حسن زاده در سال 1390 برای گروه سنی نوجوان منتشر شده است. پژوهش حاضر به بررسی انواع بلوغ در این رمان پرداخته است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. تحلیل رمان براساس نظریههای روانشناسی بلوغ که شامل هفت بلوغ جسمی و جنسی، شرعی و معنوی، اجتماعی، عاطفی، شناختی(عقلی و فکری)، اقتصادی و سیاسی است، صورت گرفته است. در این پژوهش، کنش ها، عملکردها و گفت و گوهای شخصیتهای نوجوان رمان براساس بازنمود انواع بلوغ، مورد بررسی قرار گرفته و سنجیده شده است. شخصیتهای نوجوان داستان، بیش از همه در نمود بلوغ جسمی و جنسی بهتر عمل کرده اند و سپس به ترتیب بلوغهای زیر را نویسنده درمورد شخصیتهای نوجوان داستان خود، در نظر داشته است: بلوغ عقلی (فکری)، بلوغ عاطفی، بلوغ اجتماعی، بلوغ سیاسی و درنهایت بلوغ اقتصادی. تنها نمونه و ویژگی هایی از بلوغ شرعی و معنوی در این رمان مشاهده نشد. به طور کلی رمان «عقربهای کشتی بمبک»، دارای بازنمود نمونههای خوبی از انواع بلوغ میباشد و دوران پرهیاهوی بلوغ و نوجوانی را میتوان در آن حس کرد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که در صورتی که رمان نوجوان، دارای کیفیت ادبی خوبی باشد، میتواند به عنوان یک محتوای آموزشی خوب هم عمل کند و به مخاطبین نوجوان خود، ویژگیها و علایم انواع بلوغ را در دوران پرتلاطم و بحرانی بلوغ، بشناساند.
ملخص الجهاز:
3 - بلوغ عاطفی و هیجانی زیرمقولههای بلوغ عاطفی و هیجانی با توجه به موارد زیر بیان میگردند: 3-1 شناخت عواطف و احساسات خود و نحوه ابراز صحيح و کنترل آنها، 3-2 ترک کارهای ناپخته و خام و استفاده از روشهای عاقلانه برای مواجهه با مشکلات، 3-3پیدا کردن قابليت مقاومت در برابر تأخير نیازها وميزان معقول ناكامي و توانایی تعویق یا تجدید نظر در توقعات خويش بر مبناي اقتضاي موقعيت، 3- 4توانايي تحمل تنش و كنترل نوسانات شديد احساسی، 3-5 متأثّر شدن سریع نوجوان از محرکهاي هيجاني، 3-6 توانایی درک، تشخیص و کنترل احساسات و عواطف، 3-7 واکنش همراه با سوءظن، بیاعتمادی، خشم و برافروختگی نسبت به والدین، 3-8 معتقد به اینکه بزرگ ترها آنها را درک نمیکنند و با آنان رفتار منصفانهای ندارند، 3-9 حساس و زودرنج، 3-10 عدم تسلط و خود را باختن در هنگام خشم و ترس و عشق و دلدادگی، 3-11 خود شيفتگي، خود آرايي خود، 3-12 حجب و حيا و شرم، 3-13 افكار رويايي، گوشه گيري، درون گرايي3-14 شک و دودلی در رمان مورد مطالعه، از زیرمقولههای بلوغ عاطفی و هیجانی موارد زیر مشاهده گردید: 3-1 شناخت عواطف و احساسات خود و نحوهی ابراز صحيح و کنترل آن ها مثال: دلم سوخت گفتم: کاری کمکی چیزی؛ میخوای پیداشون کنم؟(ص123).