خلاصة:
در سالهای اخیر، کتابخانهها برای ایجاد کتابخانه دیجیتالی با چالشهای جدیدی روبهرو هستند. این چالشها در تمامی جنبههای کتابخانههای دیجیتالی از جمله حوزه نگرشی، ساخت مجموعه دیجیتالی، نیروی انسانی و حفاظت و نگهداری، به چشم میخورد. مدیران کتابخانهها با توجه به دانش موجود و وضعیت سازمانی خود، با این چالشها مواجهند. این مقاله سعی دارد با استفاده از تجربیات سایر کتابخانههای پیشرو و نظریات محققان، به مسائل و چالشهای کتابخانهها برای گذر از کتابخانه سنتی به سوی کتابخانه دیجیتالی از دیدگاه مدیریتی بپردازد. این چالشها در پنج مقوله شامل «نگرشی، نیروی انسانی، ساخت مجموعه دیجیتالی، تجهیزات و دستگاههای دیجیتالسازی، حفاظت و نگهداری» مورد توجه قرار گرفته و در نهایت راهکارهایی برای رفع آنها پیشنهاد شده است.
ملخص الجهاز:
"این چالشها در پنج مقوله شامل «نگرشی، نیروی انسانی، ساخت مجموعه دیجیتالی، تجهیزات و دستگاههای دیجیتالسازی، حفاظت و نگهداری» مورد توجه قرار گرفته و در نهایت راهکارهایی برای رفع آنها پیشنهاد شده است.
نگارنده با این باور که برای هر یک از این چالشها تجربه و راهکاری اصولی وجود دارد، سعی دارد با استفاده از تجربیات سایر کتابخانههای پیشرو و نظریات محققان، مسائل و چالشهای کتابخانهها را برای ایجاد کتابخانه دیجیتالی، از دیدگاه مدیریتی بررسی کند.
اصولا در این حوزه،کتابخانهها برای دیجیتالی کردن منابع با این مسائل سروکار دارند: منابع موجودی خود را به چه میزان دیجیتالسازی کنند؟ آثار دیجیتال شده به چه میزان فراهم شود؟ کدام منابع در اولویت دیجیتالسازی قرار گیرد؟ منابع توسط کارکنان کتابخانه دیجیتالی شود یا برونسپاری گردد؟ آیا برای دیجیتالسازی منابع کتابخانه، به مجوز ناشران یا پدیدآورندگان نیاز است؟ مؤسسههای همسو برای دیجیتالی سازی منابع به صورت اشتراکی کدامند؟ به منظور تصمیمگیری در مورد هریک از عوامل برشمرده، عوامل مختلفی دخیل هستند.
چالشها و مسائل تجهیزات و دستگاههای دیجیتالسازی تنوع دستگاههای دیجیتالی هرچند حداقل در ایران زیاد نیست، ولی همین چند محصول نیز با وجود آنکه عرضه آنها جنبه انحصار دارد، باعث سردرگمی و تردید مدیران برای تهیة دستگاه مناسب میشود.
برخی از این عوامل به قرار زیر است: عامل اول، نبود پیش بینی بودجة کافی برای تهیه دستگاههای دیجیتالسازی مورد نیاز ایجاد کتابخانه دیجیتالی از اقلام سرمایهبر و هزینهبر است.
نتیجهگیری همانطور که اشاره شد، برای ساخت کتابخانههای دیجیتالی از دیدگاه مدیریتی مسائل و چالشهایی در حوزه نگرشی، نیروی انسانی، ساخت مجموعه دیجیتال، تجهیزات و دستگاههای دیجیتالسازی و حفاظت و نگهداری وجود دارد."