چکیده:
به منظور بررسی تاثیر زمینه های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی ایران بر همگرایی پیروان ادیان مختلف به ویژه ارمنی ها ابتدا ادبیات تحقیق مطرح و سپس یافته های موضوع (عوامل همگرایی پیروان ادیان مختلف در ایران) بررسی شد که شامل موقعیت جغرافیایی ایران به عنوان گذرگاه تاریخی و نقش آن در پذیرش پیروان ادیان مختلف؛ اشتراکات تاریخی، فرهنگی و نژادی ارمنی ها با ایرانی ها و وفاداری ارمنی ها به سرزمین و حکمرانان ایرانی از ایران باستان تا عصر حاضر و تقویت پذیرش آنان در ایران؛ دلایل سیاسی، اقتصادی و بازرگانی پذیرش ارمنی ها در ایران؛ و انعطاف پذیری دینی ایرانیان قبل از اسلام و پس از اسلام در قبال پیروان سایر ادیان می شود. پس از تجزیه و تحلیل موضوع این نتیجه حاصل شد که پایداری فراگیری اجتماعی ملی در جامعه ایران به مناسبات دولت ملی با اقلیت های دینی مذهبی کشور و نیز به کم و کیف روابط ادیان و مذاهب با یکدیگر متکی بوده است. از این منظر، افزایش تراکم و قرینگی روابط میان ادیان، به ویژه در سه حوزه تعاملی تاریخی، فرهنگی و اجتماعی از یک سو می تواند سبب فراگیری اجتماع ملی شود و پیروان سایر ادیان به خصوص ارمنی ها را در عضویت اجتماع ملی قرار دهد و از سوی دیگر، با تعمیق تعلقات و وفاداری اقلیت ها و پیروان سایر ادیان به ویژه ارمنی ها به اجتماع ملی، ثبات و پایداری اجتماع ملی را تضمین کند. اصلاح مناسبات بین ادیان یا افزایش تراکم و قرینگی روابط ادیان با یکدیگر اساسی ترین گام اجتماعی برای تضمین یکپارچگی ملی است.
This article examines effect of historical، cultural and social contexts on the integration of different religions followers، especially the Armenians in Iran. So، first، we raise the search literature and then the search findings (factors of integration of different religious followers in Iran)، are analyzed including: 1) Iran’s geographic location as a history passageway and its role in the acceptance of different religions followers;2) historical، cultural، and ethnic common characteristics among Armenians
and Iranians and Armenians’ loyalty towards the land and Iranian rulers from ancient Persia to the present and promoting their acceptance in Iran; 3) political، economic and commercial causes in accepting Armenians in Iran; 4) Iranian religious flexibility whether in pre-Islam period or after Islam period towards the followers of other religions. Eventually، following analysis of the subject، this article has concluded that sustainability of national social comprehensiveness in Iranian society relies on، on the one hand، the national government relations with country denominational- religious minorities and on the other hand، quality and quantity of religions and denominations relations with each other. From this perspective، increasing accumulation and symmetric relations between religions، especially in three historical، cultural and social interactive areas، on the one hand is able to cause national social comprehensiveness and join followers of other religions، especially the Armenians، to the national community and on the other hand، ensuring stability and sustainability of national community through deepening of minorities’ belongings and loyalties and followers of other religions، especially the Armenian. The most basic social step to ensuring national consolidation is modification of inter-religious relations or increasing accumulation and symmetry of relations between religions.
خلاصه ماشینی:
"واقعیت ها نشان می دهد تفاوت های زبانی ، مذهبی و حتی تفاوت اقوام موجب گسست همبستگی ملی نشده و همه اقوام ایرانی در مقاطع مختلف تاریخی به اشکال مختلف به ایرانی بودن خود افتخار کرده اند که یکی از شکوهمندترین صحنه های حضور فراگیر اقوام مختلف ایرانی و پیروان ادیان و مذاهب مختلف ١٧٢ در جنگ تحمیلی و هشت سال دفاع مقدس و تقدیم شهدای فراوان به جمهوری اسلامی ایران بوده است .
١. موقعیت جغرافیایی ایران به عنوان گذرگاه تاریخی (راه ابریشم ) و نقش آن در پذیرش بیگانگان ایران به علت موقعیت خاص جغرافیایی محل برخورد اندیشه ها، عقاید و باورهای گوناگون مذهبی بوده است ، زیرا با قرار داشتن در مسیر راه های مشهور ابریشم که شرقی ترین نقطه جهان در آن روزگار را به غربی ترین نقطه پیوند می داد، هر نوع دیانتی از این منطقه گذر می کرد و در نتیجه ، ناآشنایی و بیگانگی دیده نمی شد.
نتیجه گیری با توجه به مطالب گفته شده ، بر خلاف اکثر کشورهای دنیا که گوناگونی دینیـ مذهبی باعث واگرایی شده است ، در ایران این گوناگونی نوعی همگونی و انسجام میان سایر ادیان با جامعه اکثریت و هویت ایرانی به وجود آورده است ، به گونه ای که جمعیت ارمنی ایران خود را ایرانی - ارمنی می دانند و همواره در دوران مختلف تاریخی با جانفشانی های خود در دفاع از سرزمین ایران ، وفاداری خود را اثبات کرده اند."