مباحث نظری: دین و سبک هنری مقاله

"(به تصویر صفحه مراجعه شود) تصوف و هنر اسلامی از جمله تفسیرهای صوفیان دربارۀ خوشنویسی آن است که این بیان هنری براساس حرکت‌های مستمر و استواری شکل می‌گیرد که تجلی فعل خلاق و غایی پروردگار است،خوشنویسی از بنیادی‌ترین شیوه‌های گواهی دادن به وجود خداوند در عالم است. درواقع،اگر صوفی هم باشیم ملزم به پذیرش این دیدگاه نیستیم،زیرا صوفی‌گری نحله‌های متعدد دارد که برای نمونه بعضی از آنها چون نقشبندیه با موسیقی مخالفند،حال آنکه نحله‌های دیگری موسیقی را قلب اسلام می‌دانند-عبارت قلب اسلام در میان شارحان صوفیه رایج است و یکبار دیگر دلالت از آن دارد که آنان برای ایمان،به اصل و جوهری قائل‌اند-بسیاری از اهل تصوف این نظرات را برای تأویل آثار هنری معتبر می‌شمارند؛اما الزامی نمی‌دانند. به همین روال روایت صوفیه از معانی آرایه‌های مورد بحث نیز حاکی از آن است که نوعی مرتبۀ طبیعی از تأویل وجود دارد که صرفا باید مطابق آن،به این صور بیان توجه کرد تا بتوان اشارۀ آنها به معنای متعالی‌تر یعنی خداوند را تشخیص داد. (به تصویر صفحه مراجعه شود) اما ایراد واقعی به ثبت وضعیت خارجی‌ها چه می‌تواند باشد؟می‌توان گفت که اگر این عکس‌ها تصور دیگری را القا کنند-یعنی نوعی از بازنمایی که امکان همدلی با آن وجود ندارد-و اگر وجهۀ بشری این چهره‌ها را از آنها بگیرند باید بر آنها خرده گرفت؛اما نکته این است که از این نوع تصاویر می‌توان تفسیرهای گوناگون ارائه داد که تفسیر شرق‌شناسانه،یکی از آنهاست."