چکیده:
حکومت اسلامی از روزگار تاسیس جامعه مدنی حضرت ختمی مرتبت| تاکنون، فراز و نشیب بسیار داشته و بسا در محاق مانده است. بدیهی است، آنچه امروزه در حکومت کشورهای اسلامی معمول گردیده، وام دار سیاست مدارانی است که در تاریخ مسلمانان عهده دار اداره امور جامعه اسلامی بودند و نقشه راه حکومتشان را برجای نهادند. مطالعه نقشه راه حکومت اسلامی، از روزگار نخستین معصوم× تا زمانی که حکومت رسما در اختیار امویان قرار گرفت، دوگانگی سیاست حکومتی را متبادر می سازد که اختیارات آن، به مدتی کوتاه در میدان تدبیر دومین پیشوای معصوم× قرار گرفت و سپس به روشی که امروزه ترفند سیاسی خوانده می شود، به سر سلسله حاکمان اموی رسید. پس معاویه با آنچه زیرکی سیاسی خوانده می شد، ضمن بهره برداری از ترور خلیفه سوم، به جنگی نرم روی کرد تا با رصد ظرفیت نقشه راهی که رفته رفته آن را در برابر اصل قرار می داد، آینده حکومت اسلامی را از آن تدابیر خود کند. این مقاله درصدد تحلیل دشمن شناسی مولای متقیان× است تا دستمایه بررسی نقشه راه حکومت امویان فراهم آید. روش کار توصیفی ـ تحلیلی بوده و مهم ترین نتیجه پژوهش حاضر پدیدار شدن نقشه راه اسلامی است که می توان از آن با عنوان اسلام اموی یاد کرد.
خلاصه ماشینی:
مطالعه نقشه راه حکومت اسلامی، از روزگار نخستین معصوم× تا زمانی که حکومت رسما در اختیار امویان قرار گرفت، دوگانگی سیاست حکومتی را متبادر میسازد که اختیارات آن، به مدتی کوتاه در میدان تدبیر دومین پیشوای معصوم× قرار گرفت و سپس به روشی که امروزه ترفند سیاسی خوانده میشود، به سرسلسله حاکمان اموی رسید.
پس معاویه با آنچه زیرکی سیاسی خوانده میشد، ضمن بهرهبرداری از ترور خلیفه سوم، به جنگی نرم روی کرد تا با رصد ظرفیت نقشه راهی که رفتهرفته آن را در برابر اصل قرار میداد، آینده حکومت اسلامی را از آن تدابیر خود کند.
این مقاله درصدد تحلیل دشمنشناسی مولای متقیان× است تا دستمایه بررسی نقشه راه حکومت امویان فراهم آید.
3 چنانکه ابنخلدون جامعهشناس و متفکر مسلمان (732 ق) سیاستش را اینگونه فاش کرد: «آنگاه که طبیعت و خاصیت کشورداری اقتضای فرمانروایی مطلق میکرد و ناچار باید فردی زمام حکومت را در دست میگرفت؛ ممکن نبود معاویه این مقام را از خود و طایفهاش رد کند.
» 1 باید خاطرنشان ساخت که معاویه فرمانداری بود که هرگز ازسوی خلیفه دوم مورد بازخواست قرار نگرفت و طبیعی مینمود که حکم مولای متقیان بر وی گران آید.
چنانکه مولای متقیان خطاب به آنان فرمود: «اگر مخالفت شما برای این است که گمان میکنید، من خطا کرده و در مسئله حکمیت گمراه شدهام، پس چرا همه امت رسولالله| را گمراه میشمرید و آنان را به خطای من گرفته و به گناه من تکفیر میکنید؟ شمشیرهاتان بر گردنتان فرود آید!
از همینرو معاویه از دنیاطلبی بدخیمی که سپاهیان امام مجتبی× را مبتلا ساخته و ایشان را در مقابل دشمن ناتوان کرده بود، اهرم فشاری فراهم آورد و حضرتش را در برابر پیشنهاد صلح قرار داد.