چکیده:
دوران پس از انقلاب مشــروطه از ١٢٨٥ش . تا به ســلطنت رســیدن رضا شاه در سال ١٣٠٤ش . از مهــم تریــن و تاثیرگذارترین ســال ها در تاریخ معاصر ایران اســت . در ایــن دوران سراســر آشــوب و درگیری ، جامعه ی ایران متاثر از شــرایط سیاســی و اجتماعــی جهانی ، ناخواســته درگیر جنگ جهانی اول شــد. جنگی کــه جز ویرانی و نابودی دستاوردی دیگر برای ایرانیان نداشت . سال ها آشوب و درگیری ، آن چنان تاثیر مخربی بر جامعه ی ایران داشت که همگان در پی ایجاد امنیت و آرامش بودند. در این شرایط عنصر جدیدی در ساختار قدرت ایران ظاهر شد و با طی کردن پله های ترقی به سرعت از قزاقی گمنام به شاه ایران تبدیل شد. مقاله این مساله را مورد توجه قرار می دهد که شــرایط و زمینه های سیاسی و اجتماعی موثر در قدرت گیری رضاخان تحت تاثیر چه عواملی بوده اســت ؟ در این نوشــتار نشان داده می شــود که دولت انگلستان در تشــکیل حکومت پهلوی نقش داشــت و رضا خان با تظاهر و عوام فریبی موفق به کسب حمایت عامه مردم ، برخی روحانیون و روشنفکران شد و سرانجام در آبان ١٣٠٤ سلطنت را از قاجار به پهلوی انتقال داد.
خلاصه ماشینی:
"مقاله این مسأله را مورد توجه قرار می دهد که شــرایط و زمینه های سیاسی و اجتماعی مؤثر در قدرت گیری رضاخان تحت تأثیر چه عواملی بوده اســت ؟ در این نوشــتار نشان داده می شــود که دولت انگلستان در تشــکیل حکومت پهلوی نقش داشــت و رضا خان با تظاهر و عوام فریبی موفق به کسب حمایت عامه مردم ، برخی روحانیون و روشنفکران شد و سرانجام در آبان ١٣٠٤ سلطنت را از قاجار به پهلوی انتقال داد.
مسئله ای که به شکست جنبش های مختلف ایران چون نهضت جنگل منجر شــد، شکست این جنبش ها به قدرت رضا خان مشروعیت می بخشید و زمینه ایجاد حکومتی نظامی را در ایران فراهم کرد تا با حفظ یک پارچگی کشــور و برقراری امنیت و نظم ، منافع مورد نظر دو دولت انگلستان و شوروی را نیز تأمین کند.
(همان ، ١٤٣) در اواخــر کار مجلس پنجــم ، اکثریت نمایندگان با توجه بــه عملکرد ضعیف خاندان قاجار و حضور شاه در اروپا در برابر خاندان قاجار قرار گرفته بودند و از گوشه و کنار کشــور نیز درخواست های متعددی مبنی بر برکناری احمد شاه به مجلس می رسید و روزنامه ها نیز با حرارت فراوان به این موضوع می پرداختند، سرانجام مجلس در اوایل آبان ماه ١٣٠٤ رأی به انقراض ســلطنت قاجار داد و مصوب کرد تا باتشــکیل مجلس مؤسســان درباره آینده کشور تصمیم گیری شود، مجلس همچنین تا پایان کار مجلس مؤسســان ، حکومت موقت کشور را به رضا خان سپرد."