چکیده:
بر اساس مبانی نظری بانکداری اسلامی، حذف ربا از نظام بانکی، از طرفی، موجب افزایش سرمایهگذاری و تولید و از طرف دیگر، باعث کاهش تورم میشود. لازمه این نظریه آن است که میزان تحقق اهداف مزبور میتواند میزان حذف ربا از نظام بانکی را مورد سنجش قرار دهد. در این مقاله، این فرضیه را مطرح میکنیم که ابلاغ قانون عملیات بانکی بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران پس از سال 1363 تأثیری در تحقق اهداف مورد انتظار نداشته است. نتایج این بررسی که با استفاده از روش رگرسیون انجام شده، نشان میدهد که ابلاغ قانون بانکداری بدون ربا اثر معنا داری بر متغیرهای سرمایهگذاری، رشد اقتصادی و تورم در ایران نداشته است. همچنین، بررسیهای انجام شده نشان میدهد که این ناکارامدی ناشی از عدم عمل به مفاد قانون است.
According to the theoretical principles of Islamic banking, eliminating interest from banking system contributes to the increase of investment and production, on one hand, and to the decrease inflation, on the other. This theory necessitates that the rate of realization of these aims can calculate the rate of elimination of interest from the banking system of the Islamic Republic of Iran since the beginning of 1363 solar (1984) when the law relating to interest-free banking activities was passed. The present paper discusses the idea that passing this law had no effect on the realization of the desired aims. The research results in which regression method was used show that passing this law has exerted no significant effect on the variables of investment, economic growth and inflation in Iran. Furthermore, the studies show that this inefficiency is ascribed to refraining implementing the purport of law.
خلاصه ماشینی:
"LnIp = α 0 + α 1 D63+ α 2 D63× LnCER + α 3 LnCER + α 4 K −1 + α 5 R + α 6 LnGDP + α 7 LnOG −1 + α 8 D59 فرم توابع (13)، (16) و (19) بهصورت ذیل و با روش حداقل مربعات سهمرحلهای برآورد شده است: + ѵ t LnGDP = β 0 + β 1 63 + β 2 D63× LnCER + β 3 LnCER + β 4 LnIp + β 5 + β 6 + ( 7 LnG + β 8 D57+ ℰ t LnCPi t = δ 0 + δ 1 D63 + δ 2 D63× LnCER t + δ 3 LnCER t + δ 4 LnGDP t + δ 5 R t + δ 6 + δ 7 D59 + ℓ t که در آن، متغیرهای دستگاه معادلات، همزمان به دو دستة درونزا و برونزا به شرح ذیل تعریف شدهاند: الف) متغیرهای درونزای الگو: لگاریتم سرمایهگذاری بخش خصوصی = LnIP ؛ لگاریتم تولید ناخالص داخلی واقعی = LnGDP ؛ لگاریتم سطح عمومی قیمتها LnCPi = ب) متغیرهای برونزای الگو: لگاریتم تسهیلات اعطایی به بخش خصوصی = LnCER ؛ لگاریتم درآمدهای نفتی دولت = LnG ؛ لگاریتم کل مخارج دولت = LnG ؛ انبارة سرمایه = K ؛ لگاریتم سرمایه = LnK ؛ لگاریتم اشتغال = Ln ؛ نرخ سود سپردهگذاری بلندمدت پنج ساله = R ؛ نرخ ارز بازار موازی = Ex ؛ متغیرهای مجازی شوک نفتی بزرگ 1353 = D53؛ متغیرهای مجازی وقوع انقلاب اسلامی 1357 = D57، متغیرهای مجازی وقوع جنگ تحمیلی 1359 = D59؛ متغیرهای مجازی اجرای قانون بانکداری بدون ربا 1363= D63.
با توجه به مبانی نظری گفتهشده از منظر پژوهشگران اقتصاد اسلامی، انتظار میرود که پس از اجرای بانکداری بدون ربا، سرمایهگذاری و تولید افزایش یابد و از رشد قیمتها جلوگیری شود؛ لیکن این اهداف اصلی قانونگذار و متولیان مربوطه تأمین نشده است و با نتایج مطرحشده در مبانی نظری اثر حذف ربا بر متغیرهای کلان اقتصادی، انطباق ندارد."