چکیده:
مقاله حاضر در پی بررسی عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم است که رسالت انبیا رااقامه قسط توسط مردم بیان میکند. با عدالت سیاسی از وجود توازن، رعایت قانون و توزیع مطلوب قدرت میان شهروندان سخن به میان میآید و ارزشی است که با فراگیرشدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار میگیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا میشود. قرآن کریم، کتابی است برای همه زمانها و مکانها، راهبردها و خطمشیهای عدالت را بیان کرده است، این راهبردها، دارای اصولی پیشینی مانند همراهی عدالت فردی و اجتماعی، مبارزه با ظلم و عدالت طلبی است که نقشی تاثیرگذار در برداشتها دارند. بر اساس آیات، مبانی و منطق کلام الهی، راهبردهای عدالت سیاسی را میتوان در مواردی چون مسئولیت و نظارت همگانی، تکافل و همیاری سیاسی، شایستهسالاری و مشورت، رصد کرد.
خلاصه ماشینی:
"در سیره و سنت ایشان نیز بر اجرای عدالت، سرپرستی امور جامعه توسط کسی که عدل را برپا دارد و ستم را بمیراند، تأکید شده است (آمدی، 1366، ج3: 431)، و چون به ژرفایی، در قرآن کریم، نصوص و ادبیات اندیشۀ سیاسی اسلام بنگریم، راهبردهایی مختلف را برای رسیدن به عدالت میتوان از آنها برداشت کرد.
بنابراین، نظام سیاسی برآمده از امر الهی، عدلمحور، با ویژگیهایی مانندشایستهسالاری، نقدپذیری، مشورتجویی و نظارتپذیری است و در رهبران آن، عدالت و تکاپو برای رسیدن به آن، نهادینه شده است، اما در مقابل، نظام خودمحور است، به رهبری طاغوت که ویژگیهایی مخالف نظام عدلمحور دارد: نمودار 5: رویارویی نظام عدلمحور و خودمحور بایستگی حضور شایستگان در عرصۀ حاکمیت چندان در اندیشۀ سیاسی اسلام اهمیت دارد که پیامبر اکرم(ص) میفرماید: اگر زمامدار جامعه اسلامی، کارگزاری را برای اداره امور حکومت برگزیند؛ در حالی که میداند افرادی با شایستگی بیشتر و آگاهی افزونتر از دستورهای دینی، در میان آنان وجود دارد، به خدای متعال، پیامبر او و همۀ مسلمانان، خیانت کرده است (بیهقی، 1420، ج10: 11).
جمعبندی و نتیجهگیری رسیدن به عدالت، نیاز به راهبرد دارد تا نظام سیاسی را به سوی برنامهها و راهکارهای مطلوب، هدایت کنند و قرآن کریم، این امر را در اختیار جستجوگران و جویندگان قرار میدهد، زیرا عقل حکم میکند که انبیا برای عدالت به عنوان یکی از اهدافی که برای آن برانگیخته شدهاند، راهبردهایی نیز ارائه کند."