چکیده:
احساس امنیت یکی از نیازهای روحی انسان و از مهم ترین شاخص های کیفیت فضا است. رویداد جرایم از نظر مکان، زمان و نحوه شکل گیری همیشه تصادفی نیست، بلکه اغلب تا حدی به ساختار و ویژگی های محل جرم بستگی دارد. همانطور که مجازات مجرم و بزهکار یک ضرورت اجتماعی است، پیشگیری از جرم نیز یک الزام بحساب می آید. هدف از انجام این پژوهش بررسی و سنجش نحوه اثرگذاری بافت های نامناسب و فرسوده شهر مشهد بر وقوع جرم می باشد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است، که برای گردآوری اطلاعات از روش های میدانی و اسنادی کمک گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که پهنه های مذکور به لحاظ فراوانی وقوع بسیاری از جرایم به نسبت جمعیت، بالاترین رتبه را در شهر مشهد به خود اختصاص داده اند. مناطق دارای بافت ناکارآمد و حاشیه ای نسبت به کل مشهد، در جرایم سرقت، مواد مخدر و اعتیاد رتبه اول را دارند، که این امر نشان از بالابودن میزان جرم و بزه در این مناطق دارد. جرایمی که در پهنه های مورد مطالعه به وقوع می پیوندد، به لحاظ میزان اهمیت و شدت (میزان مجازات)، نسبت به جرایم رخ داده در سایر مناطق شهر در رتبه ی بالاتری قرار دارند. همچنین با تقسیم ویژگی های اصلی پهنه های اسکان غیر رسمی در مشهد به سه دسته کالبدی، جمعیتی و اجتماعی و با تکیه بر نظریه های ارایه شده درباره انحرافات اجتماعی و رابطه مجرم و مکان، می توان علل بالا بودن میزان جرم در این بافت ها را عوامل کالبدی، جمعیتی و اجتماعی خاص این پهنه های فضایی در شهر مشهد دانست.
خلاصه ماشینی:
همچنين با تقسيم ويژگيهاي اصلي پهنه هاي اسکان غير رسمي در مشهد به سه دستۀ کالبدي، جمعيتي و اجتماعي و با تکيه بر نظريه هاي ارايه شده درباره انحرافات اجتماعي و رابطه مجرم و مکان ، ميتوان علل بالا بودن ميزان جرم در اين بافت ها را عوامل کالبدي، جمعيتي و اجتماعي خاص اين پهنه هاي فضايي در شهر مشهد دانست .
برخي مکان ها به لحاظ ساختار کالبدي خاص ، نوع فعاليت و ويژگي هاي ساکنان آن امکان و فرصت بيشتري را براي وقوع جرم فراهم مي کنند و مجرمان انگيزه دار را که بر اساس انتخاب عقلاني به دنبال کم خطرترين و مناسب ترين فرصت ها و شراط مکاني براي ارتکاب عمل مجرمانه هستند، به سوي خود جذب مي نمايند» (احمدآبادي و همکاران ، ١٣٨٧: ٢٤٥).
علاوه بر اين ، رويکرد دوم نسبت به رويکرد اول ، پيشگيري جرم از طريق ساماندهي و بهبود مکان و کاهش جاذبه هاي مجرمانه را بصورت گسترده تري مورد توجه قرار داده است (احمدآبادي و همکاران ، رويکردهاي جامعه شناختي: از جمله نظريات مربوط به رويکرد جامعه شناختي، نظريه هاي پيوند و تقويت افتراقي هستند که در زمره ي نظريات يادگيري اجتماعي قرار مي گيرند (صديق سروستاني، ١٣٨٥: ٤٣).
همچنين بافت هاي فرسوده و نقاط حاشيه اي شهر مشهد نيز به لحاظ فراواني وقوع جرايم و آسيب ها در جايگاه بالاتري نسبت به ساير نقاط شهري قرار دارند.
Knowledge development and management for urban poverty alleviation.