چکیده:
انگلستان برای گستراندن قدرت رو به فزونی اش، در سال 1800م. فورت ویلیام کالج را در شهرکلکته تاسیس کرد. آنان برای افزایش آگاهی افسران شان از فرهنگ و زبان بومیان شبه قاره ی هند، ناخواسته، به غنای زبان اردو و ژرف پویی اش یاری رساندند و تالیف به زبان اردو بیشتر و بیشتر شد که این رویکرد، هم قلمرو زبان اردو را گسترش داد و هم تالیف هایی در زمینه ی دستور زبان، در پی داشت. پیامد این حرکت، ترجمه ی داستان های فارسی به زبان اردو بود که بیشتر طیف های مردمی را به سوی خود جلب کرد. چنین می نماید که قطع نفوذ زبان فارسی و فرهنگ آن در این پهنه، محور اصلی سیاست سلطه جویان بوده است. اگرچه عمر فورت ویلیام کوتاه بود و عاقبت به دست سران موسس خود از صفحه ی تاریخ محو شد، ولی کارنامه ی درخشانی را بر جای گذاشت. در این مقاله سعی شده است انگیزه ی این کار نامه ی درخشان را با توجه به اساس و اسباب بر کناری فورت ویلیام مورد بررسی قرار دهیم. محوریت این مقاله ادغام بررسی سیاست و اعمال نظر انگلیسی ها؛ تاثیر فارسی و ادبیاتش در متون تهیه شده در آنجا و نحوه شکل گیری نثر ادبی اردوست. روش تحقیق، استفاده از متون معتبر اردو و تحلیلی بر محور مقاله می باشد.
England، to spread its increasing power، established Fort William College in the city of Calcutta in 1800. To promote the awareness of their officers، unintentionally they used the aboriginal culture and the language of the Indian subcontinent، and consequently helped increase the richness of the Urdu language. Writing in Urdu grew more and more، and this approach both extended the scope of the Urdu language and led to compilations in grammar. The result was the translation of Persian stories into Urdu that drew spectrums of people towards them. It seems that the cessation of the influence of the Persian language and its culture was the dominant policy of the British. Although Fort William’s life was too short، and was finally removed by its establishers، there still exists its wonderful back ground.
In the present paper we attempt to investigate the motive of creating such a brilliant consequence concerning the basis and factors of closing Fort William. The focus of the article is to merge the investigation of the Britain’s policy and imposition of their views، the impact of the Persian language and literature on the texts produced there، and the formation procedure of prose literature of Urdu. The method of research is using reliable Urdu texts and analysis of the focus of the article.
خلاصه ماشینی:
داستان - نويسي معاصر هند از مريم خليلي جهان تيغ و راجندر کمار؛ ادبيات داستان نويسي در ايران و ممالک اسلامي تأليف و ترجمه ي يعقوب آژندو مقاله ي پيوستگي اردو با فارسي دري در مسائل زبان فارسي در هندو پاکستان از مشايخ فريدوني نمونه اي از اين مهم هستند، اما در آن ها مطالبي مانند داستان اردو، دستورنويسي در اردوو چگونگي روند نفوذ انگليس در شبه قاره تنها به صورت پراکنده مورد بررسي قرارگرفته اند.
نظام آموزشي در کالج فورت ويليام در ابتدا دروس مصوب اين کالج عبارت بودند از: زبان هاي شرقي مثل عربي،فارسي، سانسکريت ، هندي، بنگالي، تلنگي ( Telengi)، مرهتي و تاميلي؛ حقوق اعم از فقه ، هندويزم ، علم اخلاق ، حقوق بين الملل ، قانون انگلستان ؛ امور بازرگاني، اعم از اقتصاد، مطالعه ي اداره - هاي بازرگاني با تأکيد بر مفاد کمپاني هند شرقي، جغرافي و حسابداري؛ زبان هاي جديد اروپايي اعم از يوناني، لاتيني و ادبيات کلاسيک انگليسي؛ تاريخ اعم از تاريخ قديم و جديد هندو دکن و کشورهاي ديگر، تاريخ طبيعي؛ علوم اعم از گياه شناسي، شيمي و نجوم (صديقي، ١٩٦٠: ١٣٨-١٣٩) از تدريس اين علوم برمي آيد که ولسلي به تأسيس موسسه اي فراتر ازکالج مي انديشيده است تا جايي که گفته مي شود که وي و گيل کريست در صدد تأسيس دانشگاه اردو نيز بودندو حتي در راه اندازي رشته هايي مثل رياضي، تاريخ ، جغرافي، اقتصادو غيره نيز در تکاپو بودند، ولي شوراي مديران که با شروطي مجوز تأسيس کالج و آموزش زبان هاي منطقه را داده بود، حاضر به اقدامي فراتر از آن نبودندو به خواسته هاي آن دو اهميتي ندادند (سيد محمد، ١٩٥٠: ٢٨٣) در نتيجه ، اين کالج به مرکز آموزش زبان هاي داخلي هند به خصوص اردوو خاورشناسي و به مرور فقط به آموزش زبان هاي شرقي محدودشد.
در اين دوره ، پنجاه کتاب اردو به صورت تأليف و ترجمه توسط هجده مصنف با موضوعات داستان تخيلي، تذکره ، صرف و نحو، تاريخ ، اخلاق ، فقه و مذهبي چاپ و منتشر شدند (قادري ، ١٩٨٨: ١٦٢- ١٦١) دراين ميان ، شمارعنوان هاي ادبي چشم گير است و نتيجه ي آن ، رسيدن زبان اردو به قابليت هايي مهم مي باشد.