چکیده:
امتیاز جامعه انسانی بر سایر جانداران دارای زیست جمعی، در فرهنگی بودن آن است. هنجارهای فرهنگی به مثابه قواعد رفتار و با ابتناء بر ارزش های اجتماعی و دینی، سامان بخش رفتارهای جمعی اند که نتیجه تبعیت از آنها در جامعه، همنوایی اجتماعی است. پذیرش تغییرات در بخش فرهنگ مادی و ارزش های برخاسته از آن، غالبا با موافقت سریع عمومی همراه است؛ ولی پذیرش تغییرات در بخش فرهنگ معنوی با کندی و عدم همراهی عمومی مواجه می شود. دگرگونی در ارزش ها، موجب بروز تغییرات در رفتار افراد جامعه می شود. هدف در این مقاله، بررسی این مساله است که برخی از مهم ترین عوامل موثر در تغییر ارزش ها در جامعه دینی شناسایی شوند. روش پژوهش با اسنناد به منابع دینی و علمی، با رویکردی نظری تحلیلی دنبال شده است. مجموعه ای از عوامل زمینه ساز تغییر در ارزش ها، رویکرد افراد جامعه را در پایبندی به ارزش های اجتماعی و دینی تحت الشعاع قرار می دهند. برخی از مهم ترین این عوامل عبارتند از: بازیچه شدن دین، برخورد گزینشی با ارزش ها و عناصر دینی، ناسازگاری میان عمل و ادعای مدعیان دینداری، عدم رعایت اصول رفتاری در دعوت به دین، ناتوانی در تامین نیازمندی های ضروری عمومی در جامعه دینی و... .
Cultural norms, as rules of conduct which depend on social and religious values, form collective behaviors. Obedience to them will result in social conformity. Accepting changes in material culture and the values derived from it are in accordance with the general consensus. But changes in the intellectual culture of the community are slow and do not keep up with that of individual people. Changes in values can cause changes in behavior of individuals. People’s approaches to the religious and social values are overshadowed by predisposing factors for the change in values. Some of these factors include: playing with religion, the selective approach to values and religious elements, conflict between religious practice and claims of pious people, nonconformity behavior in the invitation to faith, failure to meet the essential needs of the public in the religious community.