چکیده:
این مقاله شرح و تفسیری است بر کلام امام سجاد علیه السلام، که به بحث از توسل و تقرب به خدای سبحان می پردازد. انسان از آن جهت که دارای فقر ذاتی است، هیچ چیز از آن خود برای عرضه و تقرب به خدای سبحان ندارد. ایمان هم چیزی است که خدای سبحان به او بخشیده است. انسان به دلیل این فقر ذاتی، نمی تواند وسیله ای به سوی خدا عرضه کند و به آن وسیله تقرب جوید؛ چون واسطه باید عرضه شدنی باد و خدای سبحان غنی مطلق است.امام سجاد علیه السلام می فرمایند: «ما دو وسیله برای توسل و تقرب به خدای سبحان داریم: عواطف و رحمت و شجاعت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله» تنها ابزار نیل به قرب الهی، شفاعت معصومان علیهم السلام است.
خلاصه ماشینی:
"یکی از تعابیر لطیف و عالی که مربوط به مسئله توسل نیز هست و در دعاهای دیگر با این صراحت ذکر نشده، عبارتی است که حضرت در آن می فرمایند: «ها انا اتوسل الیک بفقری الیک، وکیف اتوسل الیک بما هو محال ان یصل الیک»؛ آری، من به درگاهت به فقر و بیچارگی ام متوسل می شوم و چگونه فقر که راهی به ساحت قدس تو ندارد، وسیله من تواند بود؟ اگر انسان بخواهد بین خود و دیگری، کسی یا چیزی را وسیله یا واسطه قرار دهد، باید آن واسطه برای کسی که نزد او وساطت و شفاعت می شود، ارزش داشته باشد.
ما اگر معتقدیم که وجود مقدس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت آن حضرت برای ما نزد خداوند شفاعت می کنند، ازآن روست که آنان نزد خداوند دارای منزلتی والا هستند و خدا، آنها را آفریده و چنان مقام و منزلتی به ایشان بخشیده و خود به آنان مقام شفاعت عنایت کرده است و با این مقام، آنها مظهری از رحمت الهی گردیده اند.
حضرت پس از آنکه فرمودند خدایا من دو وسیله برای توسل و تقرب به تو دارم که عبارت اند از: عواطف رحمت و شفاعت پیامبر صلی الله علیه و آله، می فرمایند: امید من در حریم لطف و کرم تو فرود آمده است؛ یعنی من از خود چیزی ندارم و چشمم فقط به لطف و کرم تو دوخته شده است."