چکیده:
هدف از این پژوهش، طراحی الگوی دیپلماسی فوتبال در ایران بود که با به کارگیری نظریه زمینهای و از طریق مصاحبه با 23 نفر از مدیران، صاحبنظران، اساتید هیات علمی، کارشناسان قانونگذاری و دستگاه دیپلماسی و فعالان حوزه رسانه- که به روش گلوله برفی و انتخاب خبرگان با حداکثر نوسان انتخاب شدند- به اجرا در آمد. دادههای حاصل طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخاب از طریق نرم افزار Nvivo 10 تحلیل شد. یافتهها، در سه مرحله کدگذاری، و مقولههای اصلی و فرعی دیپلماسی فوتبال شناسایی و به یکدیگر مرتبط شدند که عبارت اند از: شرایط علّی(ماهیت فوتبال، عوامل ساختاری، سیاستهای فرهنگی، سیاستهای بینالمللی، سیاستهای مدیریتی، سیاستهای رسانهای، سیاستهای ورزش حرفهای)؛ شرایطزمینهای(عوامل اقتصادی، عوامل مرتبط با دولت و سیاست، عوامل فرهنگی و اجتماعی، معیارهای سنجش و سیاستهای مرتبط با فیفا)؛ راهبردها ( اقدامات بینالمللی، اقدامات ساختاری، اقدامات فرهنگی و اجتماعی، اقدامات مرتبط با تیمهای اعزامی، اقدامات تجاری و اقتصادی) و پیامدها (منزلت و پرستیژ بینالمللی، توسعه صلح و دوستی، انزواگریزی، هویت ملی و همگرایی، و توسعه گردشگری ورزشی، توان افزایی و ارتقای مهارت). در پایان نیز پارادایم و الگوی نظری نهایی دیپلماسی فوتبال شکل گرفت.
در نتیجه می توان گفت که دیپلماسی فوتبال در ایران، باتوجه به محدودیتهای پیشروی آن که تحت تاثیر شرایط گوناگون ایجاد شده است، تا رسیدن به وضعیت مطلوب و مورد انتظار فاصله دارد. بنابراین، بکارگیری برخی راهبردها در رسیدن به وضعیت مطلوب موثر خواهد بود و میتواند تا حدودی پیامدهای مطلوبی را برای دیپلماسی فوتبال به ارمغان آورد.
خلاصه ماشینی:
از نظر کارکردگرایان مهم ترین نقش ورزش در جامعه، کمک به سلامت و بقای افراد، جامعه پذیری و انتقال ارزش ها، قوانین، منزلت(ریتزر 1379، 135) همبستگی گروهی(شویت<FootNote No="108" Text=" Schuyt"/> 2000، 22)، یگانگی اجتماعی(نیک گهر 1371، 366) در سطوح ملی و بینالمللی و تمامی مواردی است که به حفظ نظام کمک میانجامد.
براساس تحلیل مصاحبههای انجام شده هفت مقوله به عنوان شرایط علی شناسایی شد که باعث ایجاد یا توسعه وضعیت موجود دیپلماسی فوتبال شده است: 1) ماهیت فوتبال؛ 2) عوامل ساختاری؛ 3) سیاستهای فرهنگی؛ 4) سیاستهای بینالمللی؛ 5) سیاستهای مدیریتی؛ 6) سیاستهای رسانهای و7) سیاستهای ورزش حرفهای.
جدول 2: شرایط زمینهای و مداخله گر استخراج شده از دادهها به تصویر صفحه مراجعه شود به تصویر صفحه مراجعه شود به تصویر صفحه مراجعه شود به تصویر صفحه مراجعه شود براساس الگوی پارادایمی پژوهش حاصل از تحلیل نظرات مصاحبه شوندگان، دیپلماسی فوتبال پیامدهایی را در شش مقوله به دنبال خواهد داشت: 1) منزلت و پرستیژ بینالمللی؛ 2) توسعه صلح و دوستی؛ 3) انزواگریزی؛ 4) هویت ملی و همگرایی؛ 5) توسعه گردشگری ورزشی و 6) توان افزایی و ارتقای مهارت.
اصحاب علوم اجتماعی از هنگامی که فوتبال پیش از پیش و مستقیما با صنعت کالا، خدمات و تبلیغات ارتباطات تنگاتنگی پیدا نمود و نهادهای سیاسی و اجتماعی به صورتهای گوناگون آن را جهت نیل به اهداف خود به خدمت گرفتند، از آن به عنوان مسئلهای قابل اعتنا در ارائه انواع تحلیلهای جامعه شناختی استفاده کردند؛ از زمانی که به تعبیر «بوردیو» این ورزش به میدان رقابت بر سر قدرت تبدیل گردید و در عملی به ظاهر غیرسیاسی دائما حضور سیاست و سیاستمداران دیده شد.
از سوی دیگر، استفاده از دیپلماسی فوتبال برای مقاصد سیاسی و تأمین منافع ملی در این پژوهش مورد تأکید قرار گرفته است.