چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت اثرات مثبت و منفی صنایع فراوری کشاورزی از دیدگاه دو گروه روستاییان و صاحبان واحدهای فراوری فعال در بخش سیدان شهرستان مرودشت انجام شده است. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 377 نفر به عنوان نمونه آماری از روستاییان انتخاب گردید و با توجه به محدود بودن تعداد واحدهای فراوری (35 واحد) اطلاعات مورد نیاز از این جامعه به صورت سرشماری و از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع¬آوری شد، روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان و کارشناسان تایید و پایایی پرسشنامه نیز با انجام پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ انجام گردید (A>0.78). بررسی جامع به صورت اسنادی و میدانی در خصوص ارزیابی اثرات واحدهای فراوری از دیدگاه دو گروه صاحبان صنایع و روستاییان نشان می¬دهد که بیشترین اثرات مثبت را بر «بهبود رفاه و وسایل منزل»، «جذب محصولات خام کشاورزی»، «تغییر در الگوی کشت کشاورزان» و «عرضه بهداشتی مواد غذایی» و از طرفی بیشترین اثرات منفی را بر «توسعه نسبی برخی روستاها»، «افزایش قیمت زمین و مسکن» و «تامین نیروی کار واحدهای صنعتی از شهرها» داشته است. همچنین نتایج به دست آمده حاکی از آن است که واحدهای فراوری کشاورزی در 5 بعد اقتصادی، اجتماعی، کشاورزی، کالبدی و زیست محیطی، از دیدگاه روستاییان به جز در بعد اقتصادی در سایر ابعاد و از دیدگاه صاحبان صنایع در تمام ابعاد، بیشتر از حد متوسط موثر بوده¬اند.
خلاصه ماشینی:
بررسی جامع به صورت اسنادی و میدانی در خصوص ارزیابی اثرات واحدهای فراوری از دیدگاه دو گروه صاحبان صنایع و روستاییان نشان می دهد که بیشترین اثرات مثبت را بر "بهبود رفاه و وسایل منزل "، "جذب محصولات خام کشاورزی "، "تغییر در الگوی کشت کشاورزان " و "عرضه بهداشتی مواد غذایی " و از طرفی بیشترین اثرات منفی را بر "توسعه نسبی برخی روستاها"، "افزایش قیمت زمین و مسکن " و "تأمین نیروی کار واحدهای صنعتی از شهرها" داشته است .
به علاوه تبیین جایگاه صنایع فراوری در بخش کشاورزی در کشور ما به دلیل مقتضیات جهانی ، حضور در بازارهای بین المللی و منطقه ای و پیوستن به سازمان تجارت جهانی (WTO) روز به روز ضروری تر می شود؛ و همچنین با توجه به اینکه حدود یک چهارم از تولیدات کشاورزی در نتیجه نبود صنعت و امکانات تبدیل و نگهداری ضایع می شود (دفتر صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی ،١٣٨٤ :٢) صنایع فراوری کشاورزی می توانند در جهت جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی ، ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی ، افزایش سطح درآمد روستاییان ، بالا بردن بهره وری بخش کشاورزی و افزایش سهم اشتغال صنعتی در مناطق روستایی و نیز به عنوان جزئی از فرایند توسعه روستایی ایفای نقش کنند (نوری و همکاران ،١٣٨٦ :٦٢).
نتایج به دست آمده از طریق آزمون T حاکی از آن است که در مجموع شاخص های بررسی شده از نظر هر دو گروه صاحبان صنایع (با میانگین ٣,٢٧) و روستاییان (با میانگین ٣,٣٠)، واحدهای فراوری کشاورزی توانسته اند بیشتر از حد متوسط در منطقه مورد مطالعه تأثیرگذار باشند (جدول ٧).