چکیده:
هدف مقالة حاضر، بررسی روند پیدایش و نفوذ اسلامهراسی در روسیه کنونی است؛ عاملی موثر که روسیه را از سایر کشورهای غربی در مواجه با مسلمانان متمایزمیسازد، ویژگیهای تاریخی متفاوت و نقش ملیگرایی افراطی است که از رشد جمعیت مسلمانان در روسیه نگران است؛ این عامل با آنکه کم و بیش در کشورهای غربی نیز وجوددارد در روسیه ابعادی گستردهتر یافته و بدیهی است با وجود عوامل دیگر، ترس از اسلام و مسلمانان از نظر نژاد اسلاو جدیتر باشد؛ همچنین بررسیها نشانمیدهند که عملکرد رسانههای غربی در معرفی اسلام بهعنوان دین ترور و خشونت، بدویت و واپسگرایی را میتوان در شکلگیری ذهنیت مردم روسیه نسبتبه مسلمانان موثر دانست؛ همچنین بررسی تحولهای اخیر در روسیه نشانمیدهد، دولت روسیه با توجه به تجارب تاریخی تلاشمیکند که روابط خود را با این اقلیت بزرگ دینی بهبودبخشد و این در حالی است که انجام حملات تروریستی و انتحاری مسلمانان افراطی در بروز ذهنیت ترس از اسلام در میان اقشار غیرمسلمان روسیه نقشی مهم ایفامیکند. در این مقاله ضمن بررسی وضعیت مسلمانان در روسیه براساس روش توصیفی- تحلیلی، ریشهها و ابعاد مختلف پدیده اسلامهراسی در روسیه بررسیخواهدشد.
خلاصه ماشینی:
اسلامهراسی در روسیه: تبیین جامعهشناختی ریشهها و چالشها بهزاد مریدی 1 تاریخ دریافت: 23/7/1392 محمد سجاد کرمی 2 تاریخ پذیرش: 19/10/1392 چکیده هدف مقالة حاضر، بررسی روند پیدایش و نفوذ اسلامهراسی در روسیۀ کنونی است؛ عاملی مؤثر که روسیه را از سایر کشورهای غربی در مواجه با مسلمانان متمایزمیسازد، ویژگیهای تاریخی متفاوت و نقش ملیگرایی افراطی است که از رشد جمعیت مسلمانان در روسیه نگران است؛ این عامل با آنکه کم و بیش در کشورهای غربی نیز وجوددارد در روسیه ابعادی گستردهتر یافته و بدیهی است با وجود عوامل دیگر، ترس از اسلام و مسلمانان از نظر نژاد اسلاو جدیتر باشد؛ همچنین بررسیها نشانمیدهند که عملکرد رسانههای غربی در معرفی اسلام بهعنوان دین ترور و خشونت، بدویت و واپسگرایی را میتوان در شکلگیری ذهنیت مردم روسیه نسبتبه مسلمانان مؤثر دانست؛ همچنین بررسی تحولهای اخیر در روسیه نشانمیدهد، دولت روسیه با توجه به تجارب تاریخی تلاشمیکند که روابط خود را با این اقلیت بزرگ دینی بهبودبخشد و این در حالی است که انجام حملات تروریستی و انتحاری مسلمانان افراطی در بروز ذهنیت ترس از اسلام در میان اقشار غیرمسلمان روسیه نقشی مهم ایفامیکند.
چنانکه در مطالعات بالا مشاهدهمیشود دلایلی متعدد برای رشد اسلامهراسی در روسیه ارائهمیشوند؛ از اقدامهای سیاسی دولت در مواجه با منطقۀ قفقاز گرفته تا مهاجرت مسلمانان و اقدامهای تروریستی افراطیون وهابی و بهنظرمیرسد که هریک از این دلایل در جای خود قابلتوجه است اما توضیحی کامل از وضعیت ارائهنمیکند؛ برای نمونه، نقش رسانهها در بهوجودآمدن احساس نفرت و ترس از مسلمانان در این تحقیقها چندان مورد توجه نبودهاست درحالیکه سه انفجار در سال ۱۳۸۹ در مترو روسیه و گرفتن انگشت اتهام به سمت مسلمانان این کشور از کانال شبکههای خبری، موجی تازه از اسلامستیزی در این کشور را دامنزد (افخمی و نیک ملکی، ۱۳۸۸: ۹۲).