چکیده:
از آنجا که وحدت و همبستگی برای حفظ و بقای یک جامعه و پیشرفت و تکامل آن
امری عقلی است، بنابراین در ضرورت آن نمیتوان تردید داشت. اما از آنجایی که این
مفهوم میتواند چونان هر مفهوم دیگری مورد بازخوانی، قرائت و تفسیر خاصی قرار گیرد
و در هر گفتمان خاص، معنایی خاص به خود داشته باشد، لذا مهمتر از هر چیز چیستی آن
در زبان و اندیشة اندیشمند و نظریهپرداز آن است و از آنجایی که هدف اساسی ما در
این پژوهش بررسی دیدگاه گفتمانی ویژة حضرت امام است بنابراین چیستی و ماهیت وحدت از
منظر ایشان مورد توجه است. بنابراین پرسش اصلی ما در این نوشتار این است که وحدتی
که امام آن را به عنوان یک واجب الهی، امر مقدس و ضرورتی عقلی و شرعی نام میبرد؛
چه نوع وحدتی است، از چه ویژگیها و کیفیتی برخوردار است و نهایت اینکه حقیقت آن
چیست؟چرا که ماهیت هر چیز بیانکنندة ذات و حقیقت آن است. بدین معنی که با واقعیت
وجودی خویش انطباق دارد. از این رو، در این نوشتار به بررسی ماهیت و چیستی وحدت در
اندیشة امام خمینی میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"بر همین اساس، تبدیل شدن جمع به واحد و کثیر به یکتا و تعدد به یگانگی و جهتهای مختلف به یک جهت و مقاصد مختلف به یک مقصد و راههای گوناگون به یک راه بیانکنندة معنا و مفهوم وحدت است و در اجتماع انسانی، یکدلی و یک جهتی آدمیان یک جامعه برای حرکت به سوی مقصدی واحد میباشد بدین معنا که هرگاه جمعی دارای هدف و آرمانهای مشترکی باشند و برای رسیدن به آن اهداف و آرمانها، مسیر مشترکی را انتخاب کنند و همه با هم در این مسیر مشترک حرکت کنند گفته میشود که آنها وحدت و اتحاد دارد که گاه از آن به اجتماع نیز تعبیر میشود.
بر این اساس، وحدت حقیقی دارای چند ویژگی است که از آن به اخوت اسلامی یا اخوت ایمانی تعبیر میشود: 1ـ اجتماع و همگرایی مردم در راه مشترک با هدف و مقصد مشترک؛ 2ـ اعتصام به حبل الهی و خدایی بودن مبنا و ملاک وحدت؛ 3ـ وجود الفت بین دلها و قلوب اعضای جامعه؛ 4ـ یکرنگی و صداقت بین اعضای جامعه.
بر اساس آنچه گذشت، ماهیت وحدت از دیدگاه امام خمینی اموری چون اعتصام به حبل الله، مصلحت عمومی، مصلحت اسلام و شریعت، وحدت کلمه، وحدت در جهانبینی و نگرش (جهانبینی واحد) و کلمة وحدت، تابعیت عمل از اندیشه و جهانبینی، خدایی بودن وحدت و لذا فسادناپذیری آن، تقدس وحدت و تکلیف بودن آن به عنوان تکلیفی الهی و شرعی ــ اخوت و برادری ــ و نوعی الفت، یکرنگی، سعادت، رسیدن به بهشت و سعادت ابدی را تشکیل میدهند."