چکیده:
در این مقاله، خوش ههای صامت پایانی در فارسی میانه و فارسی نو از حیث میزان تبعیت از محدودیت توالی رسایی
« تکرار در پایان هجا » ، ها « نمونه » ، ها « گونه » با یکدیگر مقایسه شده اند. این قیاس در سطوح مختلف بسامدی، اعم از
صورت گرفته، و برای استخراج بخشی از این آمارها، ناگزیر بر اساس برخی جهانیهای ،« تکرار در پایان واژه » و
واجشناختی، انگار های مفروض برای هجابندی کلمات در فارسی میانه نیز به دست داده شده است. تحلیلهای آمار
استنباطی نشان می دهد که در هر چهار سطح بسامدی سابق الذکر، الگوی کمی تبعیت خوش هها از محدودیت توالی
به ،« رعایت محدودیت توالی رسایی » رسایی برای فارسی میانه و فارسی نو یکسان و بدین قرار بوده است که طبقة
قرار « رسایی ثابت » و در آخر، طبقة « نقض محدودیت توالی رسایی » لحاظ آماری، در صدر و پس از آن، طبقة
می گیرد. در دو سطح گونه ها و نمونه ها، علاوه بر برقراری الگوی کمی فوق، می توان ادعا کرد که نسبت یا نحوة
توزیع خوشه ها در سه طبقة کلی مزبور نیز در دو دورة میانه و نو از زبان فارسی یکسان بوده است.
خلاصه ماشینی:
"14ازآنجا که احتمال تخطی هرزبان از این فرضهای واجشناختی کاملا پذیرفتنی و معقول است،هجابندی حاصل از اینفرضها،و نتایج آماری مبتنی بر آن هجابندی،نیز میتواند همواره محل تردیدی رفعناشدنی باشد؛ولی چنانکه پیشاز این در تحلیل آمار گونهها ملاحظه شد،هجابندیهای ناشی از این فرضها در نتایج حاصل از بررسی گونهها تأثیرچندانی ندارد و تنها در بررسی آماری«نمونه»ها و«بسامد تکرار در پایان هجا»ست که این هجابندیها به کار میآید؛که آنجا نیز شاهد خواهیم بود که برخی نتایج کلان(در باب میزان حاکمیت محدودیت CSS )به اتکای پیمایشتکرار خوشهها در پایان«کلمات»نیز تأیید میشوند؛و در شمارش خوشههای پایان«کلمات»،تنها دو پیش فرضواجشناختی،یعنی فرض(1)و(4)در فوق،لازم است تا احتمال وجود عنصر برونهجایی و نیز صامت هجایی شدهکنار برود و بتوان خوشههای پایان کلمه را خوشههای پایان هجا نیز قلمداد کرد(زیرا دامنۀ روایی CSS در سطحهجاست و نه در سطح کلمه؛لذا لازم است اطمینان حاصل شود که صامتهای پایان یک کلمه تماما درون پایانۀ یکهجا نیز قرار میگیرند).
پس میتوان نتیجۀ(6)را،که در واقع تعمیم نتایج(4)و(5)به کل زبان فارسی میانه است،با درصد اطمینان 99%،این گونه بیان کرد:نتیجۀ(6):خوشههای صامت پایانی در زبان فارسی میانه،چه در سطح آمار نمونهها،چه در سطح بسامد تکرار درپایان واژه و چه در سطح بسامد تکرار در پایان تمامی هجاها،الگوی کمی زیر را نشان میدهد: (1)خوشههایی با شیب صفر منحنی رسایی>خوشههای ناقض CSS >خوشههای تابع CSS نکتۀ شایان توجه آن است که حتی اگر در فرضهای مربوط به هجابندی زبان فارسی میانه نیز تردید کنیم،خوشههایپایان کلمات که وابستگی چندانی به آن فرضها ندارند نیز الگوی کمی مشابهی با آنچه از آمارهای ناشی از هجابندیمفروض ما حاصل شد به دست میدهند."