چکیده:
برنامه ریزی فیزیکی-کالبدی شهرها در راستای توسعه پایدار شهرها تهیه میشود، اما این برنامهریزیها همواره با مشکلاتی روبرو هستند، یکی از این مشکلات وقوع تخلفات ساختمانی زمان در زمان اجرای طرحهای فیزیکی میباشد که سیمای شهر را تغییر میدهد. این پژوهش دو هدف دارد، ابتدا تخلفات ساختمانی و نحوه برخورد با این تخلفات مورد بررسی و تحلیل خواهد گرفت، در مرحله بعد عوامل کلیدی و تأثیر گذار در بروز تخلفات ساختمانی مورد اکتشاف و تحلیل خواهد گرفت، روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و تحلیل اکتشافی بر مبنای اکتشاف عامل کلیدی در بروز تخلفات ساختمانی میباشد. مهمترین عوامل تأثیر گذار در بروز تخلفات ساختمانی ابتدا با استفاده روش دلفی(سه مرحله) با نظر خواهی از کارشناسان مورد کاوش قرار گرفت که 46 عامل به عنوان عامل های تاثیر گذار انتخاب شدند ، در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار میک مک 15 عامل به عنوان مهم ترین عامل های تأثیر گذار انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد، اولاً تخلفات ساختمانی از سال1391 تا 1395، پنج برابر شده است، دوما بیشترین تخلفات ساختمانی در کاربریهای مسکونی با مقدار 74/0 بوده است و بیشترین برخورد شهرداری با تخلفات ساختمانی استفاده از ابزار جریمه با مقدار 72/0 بوده است. در نهایت مهمترین عوامل کلیدی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت که نتایج نشان می دهد، در بروز تخلفات ساختمانی چهار عامل یعنی شهرداری، قوانین، درآمد زایی - سودجویی و آگاهی مردم بیشترین تأثیرگذاری را در بروز تخلفات دارند.
خلاصه ماشینی:
آیوانیدیس و سالتر (٢٠٠٩ ) علت بناهای غیرسمی ساخته شده در یونان و کشورهایی نظیر آن را افزایش گسترده جمعیت مراکز عمده شهری در نتیجه ارتقای شبکههای راه آهن و حمل و نقل که زمان سفر را کاهش دادهاند و در پی آن تقاضای زیاد زمین شهری در مناطقی با شرایط زیست محیطی بهتر و نیز قیمت پایینتر زمینهای کشاورزی و بازده پایین محصولات کشاورزی خصوصا در مقایسه با بازده مورد انتظار از زمین های شهری میدانند (سرخلیلی و همکاران،١٥٠:١٣٩١) تخلفات از مقررات ساختمانی یکی از مهمترین معضلات شهرنشینی سریع به ویژه در کشورهای در حال توسعه و شهرهای بزرگ می باشد و به معنی عدم انطباق با مقررات احداث ساختمان که برای پیشبرد منافع عمومی با تضمین کیفیت زندگی شهری و دستیابی به عدالت شهری تأسیس شده است تعریف میشود (نیک پور و همکاران،١١٤:١٣٩٤) همچنین، عدم رعایت ضوابط و مقررات ساخت و ساز شهری که برای تضمین کیفیت زندگی در شهر و ساختمانهای شهری و رعایت عدالت و منافع عمومی تدوین شده است که در زمره تخلفات ساختمانی قرار میگیرند (سالاری و همکاران،٧:١٣٩٦) با توجه به شرایط حاکم بر هر جامعهای، تعاریف مختلف با توجه به شرایط مورد استفاده برای توصیف تخلف از مقررات ساختمانی وجود دارد، از جمله ساختمانهای غیر قانونی(٢٠٠٩,Rukwaro ;٢٠٠٨,Blac) ساختمانهای غیر مجاز (٢٠٠٦,kahraman et al) ساختمانهای کنترل نشده(٢٠٠٩,Meaton &Alnsour ) ساختمانهای غیر رسمی(٢٠٠٩,Ioannidis ;٢٠٠٩,Meaton &Alnsour ) ساختمانهای فاقد سازمان ( & Alnsour ٢٠٠٩,Meaton) ساختمان بدون مجوز (٢٠٠٨,Blac &Kapoor )و ساختمانهای برنامه ریی نشده (٢٠٠٩,Rukanwaro) همه این برچسب ها یک ویژگی دارند و آن عدم انطباق مقررات و قوانین با استانداردهای برنامهریزی شهری و قوانین ساختمانی است (نیکپور و همکاران،١١٤:١٣٩٤).