چکیده:
این مقاله که بر اساس مطالعات کتابخانه ای و روش تحلیلی سامان یافته است، ضمن تبیین رویکردی که مبنای اعطای حقوق را کارایی اقتصادی می داند، اقدام به تشریح کاستی های این نگرش نموده و با استفاده از رویکردی تعددگرا نشان می دهد که مبنای قاعده مسئولیت نمی تواند تک بعدی باشد، بلکه نیازمند آن است که علاوه بر اقتصاد و کارایی، موضوعاتی همچون اخلاق و عدالت نیز به عنوان پایه بحث مسئولیت در موضوع آثار جانبی لحاظ شوند تا ساماندهی اجتماعی از پایداری و کارآمدی کافی برخوردار باشد.
This paper is organized by using library studies and analytical method، which is explaining the approach that considers economic efficiency as base of law، and has attempted to explain deficiency of this approach. Also، by using pluralistic approach، we can show that bases of responsibility law، cannot be one-dimensional. It is necessary to consider topics such as ethics and justice as well as the base of responsibility in the subject of externalities، in order to reach a more sustainable and efficient social ordering.
خلاصه ماشینی:
"آثار جانبی و اساس قاعدۀ مسئولیت ابو الفضل پاسبانی صومعه1تاریخ دریافت:90/06/22 استادیار پژوهش جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران تاریخ تأیید:91/10/11 چکیده این مقاله که براساس مطالعات کتابخانهای و روش تحلیلی سامان یافته است،ضمن تبیین رویکردی که مبنای اعطای حقوق را کارایی اقتصادی میداند،اقدام به تشریح کاستیهای این نگرش نموده و با استفاده از رویکردی تعددگرا نشان میدهد که مبنای قاعده مسئولیت نمیتواند تک بعدی باشد،بلکه نیازمند آن است که علاوه بر اقتصاد و کارایی، موضوعاتی همچون اخلاق و عدالت نیز بهعنوان پایه بحث مسئولیت در موضوع آثار جانبی لحاظ شوند تا ساماندهی اجتماعی از پایداری و کارآمدی کافی برخوردار باشد.
نکته دیگر آن است که در زمان تعیین حقوق مالکیت،تصویر روشنی از منافع و مضار احتمالی و آتی وجود ندارد و اساسا اگر قرار باشد تا پس از انجام مذاکرات طولانی دربارۀ جمع منافع و مضار حالتهای گوناگون،حقوق مالکیت تعیین شود امکان هیچ گونه«اجماع همپوشان»از نوعی که جان رالز2طرح میکرد(پاسبانی صومعه،1385:84)،فراهم نمیشود و در نتیجه اجتماعی دموکراتیک ایجاد نمیشود؛چراکه عموما طی یک رفتار استراتژیک،به نوعی تلاش میکنند تا منافع حالتی را که بیشتر به نفع آنها است،چراکه در این حالت همۀ طرفهای درگیر از موقعیت خود در جهان واقعی کاملا آگاه میباشند."