چکیده:
در این پژوهش، برای تحلیل زمانی- مکانی چرخندهای ایران در سال 1376 خورشیدی، از محدوده مکانی 30- تا 80 درجه طول شرقی و 0 تا 80 درجه عرض شمالی و دادههای ژئوپتانسیل با شبکه بندی 5/2 ٭ 5/2 درجه قوسی در ترازهای 1000، 925، 850، 700، 600 و 500 هکتوپاسکال استفاده گردید که به صورت شش ساعته (00، 06، 12، 18 زولو) از پایگاه داده (NCEP/NCAR) استخراج شده است: بدین صورت که، ابتدا پایگاه دادههای ژئوپتانسیل در نرم افزار متلب ایجاد گردید، در گرادس دادهها به نقشه تبدیل شده و در سرفر نقشهها ترکیب و مورد بررسی و تحلیل نهایی است. تحلیل زمانی چرخندهای ایران نشان داد که بیشترین فراوانی چرخندی مربوط به تراز 500 هکتوپاسکال با 2/27 درصد و کمترین فراوانی با 11 درصد از آن تراز 850 هکتوپاسکال است. فصل زمستان با 5/31 درصد چرخندزایی، بیشترین و فصل تابستان با 8/18 درصد، کمترین میزان چرخندزایی را به خود اختصاص داده است. بررسی مکانی چرخندهای ایران حاکی از این است که کم فشار پاکستان در اغلب فصلها در ترازهای پایین گسترش یافته است. بر روی ایران، چرخندزایی قوی یافت نمیشود و مراکز چرخندی که ایران را تحت تأثیر قرار میدهند، عمدتا از مناطق مختلف جغرافیایی نشأت میگیرند و در داخل کشور فعال نیستند.
خلاصه ماشینی:
"برای نمونه، آلپرت 1 (1990)، به بررسی تغییرات ماهانه مسیر چرخندهای مدیترانه به روش برون سو 2 سال 1982 تا 1987 در تراز 700 هکتوپاسکال پرداخت و به این نتیجه رسید که مسیرهای چرخندی در سه ماهه زمستان در بخشهای شمالی مدیترانه شبیه همدیگر بوده است، اما خصوصیات آنها متفاوت است.
مختصات جغرافیایی 5/37 شرقی 40 شرقی 5/42 شرقی 60 شمالی 5451 5421 5448 5/62 شمالی 5437 5410 5439 65 شمالی 5449 5430 5455 جدول 2)، نحوه کدگذاری کرنل یافتههای پژوهش نتایج این پژوهش نشان میدهد که توجه به دو شرط مذکور برای محاسبه چرخندها، مجموعا 8757 رخداد چرخندی در سال 1376 در شش تراز مورد بررسی بدست آمد که از این تعداد، بیشترین میزان چرخندزایی متعلق است به تراز 500 هکتوپاسکال با 2/27 درصد(2384 چرخند) و تراز 1000 هکتوپاسکال با 19 درصد(1642 چرخند) در درجه دوم چرخندزایی قرار دارد.
جدول3)، تعداد و درصد فراوانی چرخندهای سالانه در ترازهای ارتفاعی مختلف در سال 1376 ترازهای مورد بررسی تراز1000 هکتوپاسکال تراز925 هکتوپاسکال تراز850 هکتوپاسکال تراز700 هکتوپاسکال تراز600 هکتوپاسکال تراز500 هکتوپاسکال تعداد سالانه چرخندها 1642 1232 963 1021 1495 2384 درصد فراوانی چرخندها 19 1/14 11 7/11 17 2/27 از مجموع 8757 چرخندی که ترازهای ارتفاعی مختلف در سال 1376 محاسبه شده است، بیشترین میزان چرخندزایی متعلق به فصل زمستان با 5/31 درصد(2741 چرخند) و کمترین میزان آن، مربوط به فصل تابستان با 8/18 درصد(1645 چرخند) است که در این بین، فصل بهار، 8/24 درصد و فصل پاییز، 9/24 درصد را به خود اختصاص داده است(جدول4).
در فصل تابستان به علت استقرار پرفشار آزور، کمترین میزان چرخندزایی وجود دارد و در فصل زمستان و پاییز فراوانی چرخندها بیشتر از دیگر فصول است به طوریکه، چرخندهای واقع بر روی مدیترانه از گستردگی بیشتری برخوردار میشوند و اوج این گستردگی، در تراز 500 هکتوپاسکال کاملا مشهود است."