چکیده:
یکی از روایاتی که به لحاظ ترکیب لفظی و برونداد معنایی، توجیهات مختلفی یافته و برخی همچون سید مرتضی در کنار آیات و روایات دیگری که در ظاهر دارای مشکل مینمایند، به آن پرداختهاند، روایت استعداد فقر دوستداران اهل بیت است. در این نوشتار سعی شده است با توجه به الفاظ متن و معانی دقیق آن، و نیز عنایت به سیاق و فضای صدور روایت و نگاه جمعی به احادیث همموضوع، تفسیرهای ارائه شده بررسی شود و تفسیر درست و دقیقتری برای آن ارائه شده، به تناسب معنا، مشکل اعرابی روایت در حد ممکن حل گردد و رابطه معنا و اعراب مد نظر قرار گیرد.
واکاوی چنین احادیثی در عدم پذیرش بیچون و چرای اقوال علمای پیشین در تفسیر روایات یا آیات و پرداختن به نقد ایشان موثر است
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار سعی شده است با توجه به الفاظ متن و معانی دقیق آن، و نیز عنایت به سیاق و فضای صدور روایت و نگاه جمعی به احادیث همموضوع، تفسیرهای ارائه شده بررسی شود و تفسیر درست و دقیقتری برای آن ارائه شده، به تناسب معنا، مشکل اعرابی روایت در حد ممکن حل گردد و رابطه معنا و اعراب مد نظر قرار گیرد.
4 برخی کتابها نیز این روایت را با تفاوتهایی در متن به نقل از پیامبر _ صلی الله علیه و آله _ آوردهاند؛ همچون الأمالی الشجریة، ابوالسعادات هبة الله بن علی بن محمد الحسنی معروف به ابن الشجری (450_ 542) و ربیع الأبرار و نصوص الاخیار، زمخشری.
این تفسیر نیازمند تقدیر گرفتن است و چنان که خواهد آمد، این معنا از ظاهر حدیث فهمیده نمیشود؛ در روایت، الفقر ذکر شده است، نه یوم الفقر که خاص روز قیامت گردد، و در لسان معصومان _ علیهمالسلام _ معمولا وقتی فقر یا فاقه به صورت مضاف الیه به یوم یا ظرفی همسو با آن ذکر شود، مفهوم روز قیامت را میرساند و نامی برای آن روز میشود 1 و گرنه، هر جا فقر به تنهایی ذکر شود، فقط با مضافی مقدر _ که نیازمند قراین صارفه و مانعه قابل قبول است _ محتمل یوم الفقر میشود، و گر نه چندان علمی و استوار نیست.
یکی از وجوهی که از کلام عرب نیز بر آن شاهد وجود دارد و سخن امام هم محتمل آن میتواند بود، این است که معنای استعداد جلباب و تجفاف برای فقر به معنای حفاظت خود از فقر باشد.