چکیده:
یکی از ماموریت های مهم و اساسی در زمان وقوع بحران های شهری موضوع تخلیه جمعیت و روان سازی بار ترافیک به منظور امداد رسانی به موقع و اعمال مدیریت صحیح بحران است. این وظیفه مهم در شهرهای بزرگ و به ویژه کلان شهری مانند تهران با دارابودن بیش از 4 میلیون دستگاه خودرو و بالغ بر 5/2 میلیون دستگاه موتورسیکلت، بسیار حیاتی و حائز اهمیت می باشد. تجارب گذشته مناطق بحران زده جهان مشخص ساخته که اگر در حوزه ترافیک برنامه مدونی وجود نداشته باشد مشکلات جدی پیش خواهد آمد و مقابله با بحران و هرگونه امداد رسانی و نجات اشخاص با دشواری فراوان مواجه خواهد شد و در بسیاری از موارد اصولا ممکن نخواهد بود. این مقاله از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش مطالعه توصیفی ـ تحلیلی از نوع مطالعه موردی است. نتایج این مطالعه نشان داد که با توجه به شرایط خاص شهر تهران از لحاظ جمعیت، بافت شهری و شبکه معابر با مسایل عدید ه ای در حمل و نقل و ترافیک مواجه است. آسیب پذیری و حقانیت امر به گونه ای است که ترافیک و آمد و شد در شهر تهران را از پدیده طبیعی (عادی)، خارج و به عنوان یک پدیده یا بحران اجتماعی و ترافیکی تبدیل می کند
خلاصه ماشینی:
اين توسعه که با افـزايش درآمـدهاي شخصـي ، رونـق فعاليـت هـاي بازرگاني و صنعتي و فقدان سيستم اخذ عوارض مناسب به منظور استفاده از شـبکه هـاي ارتباطي و تسهيلات حمل و نقل همراه است ، موجب تقاضاي حمـل و نقـل بـا سـرعتي بسيار بيشتر از توان موجود براي توسعه معابر و شبکه همگاني ، جابه جايي مسافر و ساير زيرساخت هاي لازم شده و به تشديد مدت پيک ترافيک و توسـعه محـدود آن بـه لحـاظ اقدام به استفاده بيشتر افراد از وسايل نقليه مشخصي براي تردد و نبود تناسب لازم بين اين پديده با ظرفيت شبکه راه ها انجاميده و خسارات سـنگيني را بـه صـورت مسـتقيم و غيرمستقيم به جوامع شهري تحميل مي کند (فولادي ، ١٣٨٧: ٢٠).
همان طورکه ملاحظه مي کنـيم در بررسـي و مطالعـه ابعـاد و مفـاهيم و مصـاديق پدافند غيرعامل در حوزه تخليه جمعيت و روانسازي بار ترافيک در زمـان وقـوع بحـران دقيقا معطوف به پاسخ گويي به پرسش هاي ٦ و ٧ است ؛ زيرا که بدون داشتن يک طـرح و الگوي دقيق و علمي ، قطعا در کلان شهري مانند تهران با توجه بـه کليـة ويژگـي هـاي موصوف قادر به حفاظت از مردم غيرنظامي ساکن در شـهر تهـران و هـم چنـين نيـروي انساني موجود در مراکز حياتي ، حساس و مهم و جلوگيري از افزايش تلفات نخواهيم بود و بالطبع احياي دوبارة فعاليت ها، عمليات و خدمات نيز بسيار مشکل و حداقل در طـول يک مدت زمان نسبتا طولاني غيرممکن خواهد بود.