چکیده:
ادب کهن پارسی و به ویژه شعر عرفانی، مشتمل بر دو ویژگی انسانی عشق به جمال و تأمل در ژرفای انسان و جهان است و این دو ویژگی، توجه ادبپژوهان و مترجمان جهان را به آثار شاعران عارف از جمله جلالالدین مولوی معطوف کرده است. فواید آشنایی پژوهشگران ایرانی با آنچه در زبانها و ملتهای دیگر در زمینه ترجمه و پژوهش ادبیات فارسی میگذرد، روشن است؛ چه این آگاهی به ما امکان میدهد که زبان و فرهنگ خود را از منظر دیگران ببینیم و بر کمال و نقص آن واقفتر آییم.نوشتار حاضر، پژوهشی توصیفی با هدف شناسایی نسبتا کامل آثار و تألیفات مولویپژوهان در جهان عرب است که به شیوهای نظاممند به بررسی ترجمهها، تألیفها و پژوهشهای منتشر شده در قالب کتاب و مقاله ـ با توجه به سیر زمانی و نوع آثار ـ میپردازد تا نشان دهد که این کوششها از آغاز تاکنون چه مراحلی را پشت سر نهاده، به چه جنبه هایی از شخصیت و آثار مولوی بیشتر توجه کرده و با چه محدودیتهایی روبرو بوده است.نتایج پژوهش، بیانگر شیفتگی دیرین عربیزبانان به آثار مولانا به ویژه داستانهای منظوم مثنوی و وسعت اهتمام آنان به این کتاب است. سیر کلی آثار مولویپژوهان عرب نیز از فزونی ترجمهها و پژوهشهای آنان در دو دهه اخیر حکایت میکند.
خلاصه ماشینی:
"گفتنی است که العاکوب که به نوعی سرآمد مولویپژوهی در ادبیات عرب به شمار میرود، تنها به ترجمه آثار و نمونههای شعری مولانا توجه نداشته بلکه رسایل و نامههای وی را تحت عنوان «رسائل مولانا جلال الدین الرومی» برای اولین بار به عربی برگردان کرده است؛ این کتاب که انتشارات دار الفکر دمشق در 568 صفحه در سال 2008م به چاپ رسانده، مشتمل بر 150 نامهای است که مولانا به دیگران نوشته است.
2 ـ 5 ـ معرفی آثار و افکار مولانا جلالالدین بلخی برخی از پژوهشگران عربیزبان با نشر کتابهایی مستقل در باب مولانا، به بررسی زندگی شخصی و ادبی وی پرداخته اند که در این بین میتوان به پژوهشگران زیر اشاره کرد: محمد عبدالسلام کفافی، مولویپژوه عرب، در سال 1971م کتابی تحت عنوان «جلال الدین الرومی، فی حیاته و شعره» نگاشت؛ این کتاب که در پنج فصل و در 492 صفحه تنظیم شده است، مشتمل بر دیباجه، ذکر قصیدهای صوفیانه، فهرست مطالب، مقدمه نگارنده و متن اصلی است.
این کتاب 520 صفحهای از عرفان (= تصوف) اسلامی و جلوهها و آداب ویژه آن سخن میراند و از جمعی از عارفان و صوفیان نامی اسلامی از جمله مولانا جلالالدین یاد می کند و مولانا را صوفی شهیر اسلامی معرفی میکند که توجه خاورشناسان بسیاری را به سوی خود جلب کرده است تا آن جا که آثار ادبی وی را موضوع پژوهشهای خود قرار دادهاند (شیمل، 2006: 348)؛ همچنین از سرگذشت مولانا از آغاز و آشناییاش با شمس تبریزی و مراسم وجد و سماع عارفانه و جایگاه رفیع مولوی در میان عارفان قونیه و در ادب فارسی و ویژگیهای غالب بر کتاب مثنوی سخن به میان میآورد."