چکیده:
بسیاری از آئینهای یهودی در طول تاریخ، همراه و همگام با پدیدههای طبیعی شکل گرفتهاند. برگزاری اعیاد یهودی در آستانۀ فصل بهار و پاییز از این گونهاند. میشنا و تلمود نیز آموزههای کتاب مقدس در ارتباط با طبیعت را در راستای حفظ محیط زیست شرح و بسط دادهاند. یک یهودی باید با استفاده از دستورات تورات و استناد به آنها، راههایی را برای زندگی در دنیا برگزیند که کمترین آسیب را به محیطزیست وارد سازد و با تغییر و تحولات طبیعی، همچون تغییر فصلها، سازگار باشد. این نوشتار میکوشد دیدگاههای یهودیان را نسبت به خدا، انسان و طبیعت بازگو نماید و راهکارهای شرع یهود را در ارتباط با بحرانهای زیست محیطی بیان کند. مولوی تمام اجزای آفرینش را نمودی از جلوههای بیهمتای خداوند مییابد، که خداوند در آن به اندازه و درخور استعداد خلایق، تظاهر به وجود نموده است. از این رو، در نظرگاه مولوی، هستی آیینهای است که خداوند دائما در آن جلوهگری میکند. مولوی تمامی اجزای هستی را مملو از معنا مییابد و معنا را به تعبیر استاد خویش شمس تبریزی همان خدا میداند. او آدمیان را در این عرصه فرا میخواند که با فراست ذهن و طهارت باطن، معنا خوان جلوههای مختلف و متنوع هستی شوند. جهان دو قطبی در هستیشناسی مولوی گاهی جای خود را به یک هستی بسیط و ساده میدهد که از بطنهای مختلف تشکیل شده است. مولوی در هستی «فصلی» نمیبیند و تمام پهنای هستی در نگاه او محل «وصل» با خداوند، و بنابراین، جای جای آن پر از معنا است. هستی در نگاه مولوی، از حیاتی آکنده از طراوت و حرارت برخوردار است و تمامی اجزای آن بر مبنای عشق، بر طریق کمالی خود طی طریق میکنند.
خلاصه ماشینی:
"انسان مالک زمین نمیشود، زمین برای خدا و همۀ ساکنان مخلوق اوست، احکام بسیاری در دین یهود بر این موضوع تأکید میکنند که انسان برای استفاده از آفرینش به اجازۀ خداوند احتیاج دارد 4 : «به یاد داشته باشد که زمین مال خداست و نمیتوانید آن را برای همیشه بفروشید، شما مهمان خداوند هستید، میتوانید اسمارت، نینیان، تجربه دینی بشر، ترجمة محمدمحمدرضایی و ابوالفضل محمودی، تهران، 1383، ج2، ص 38.
» 4 چنین ارتباط مقدسی در تقویم یهودی نیز از اهمیت خاصی برخوردار بود، این تقویم ریشه در طبیعت و در بزرگداشت چرخههای طبیعت و دورههای فصلی آن دارد: به نیایشهای تکریم طبیعت در روش هشانا 5 و یوم کیپور 6 توجه خاصی میشود چرا که در سوکوت 7 ، در هنگام زندگی در چادرهای موقت برای هفت روز، مورد استفاده قرار میگیرند.
3 6 قوانین زیست محیطی خاصی نیز وجود دارد و در سنت هلاخایی چند نوع آلودگی زیست محیطی مورد توجه قرار گرفته است از جمله: دفع فاضلاب و زباله: بر اساس «تثنیه» (23: 13و14) بر دفع فاضلاب و زباله تأکید میشود و تلمود آن را به ممنوعیت ریختن زباله در جایی که محیط زیست یا محل چیدن محصول است، بسط میدهد.
دستورات دینی و شرعی یهودیت نیز در همین راستا در جهت هماهنگسازی انسان با طبیعت اطراف اوست تا بتواند هم زندگی آرام و راحتی داشته باشد و هم اینکه به زندگی دیگر انسانها و یا موجودات صدمهای نزند، از این رو در ارتباط با طبیعت، که مظهر قدرت الهی است، در کتب مقدس یهودی سفارش به احترام شده است."