چکیده:
از چالشهای اساسی در بهره برداری از موقوفات، نحوه مدیریت آن است. برخی تمامی مشکلات اوقاف را ناشی از نحوه اداره آن دانستهاند و اصلاح مدیریت و رفتار صحیح متولیان را موجب از بین رفتن بسیاری از مفاسد موجود در اوقاف بیان کردهاند. از آنجا که انگیزههای متولی به عنوان اداره کننده موقوفه لزوما در راستای اهداف واقف نیست، همواره امکان بروز رفتارهایی از سوی متولی متفاوت از خواست و اراده واقف وجود خواهد داشت. این مسئله در اجاره موقوفات به عنوان رایجترین شیوه فعلی مورد استفاده در بهره برداری از موقوفات نیز محتمل است. دانش اقتصاد اطلاعات به عنوان شاخه ای از اقتصاد متعارف ضمن بررسی مشکلات ناشی از نامتقارن بودن اطلاعات در تعاملات اقتصادی به ارائه پیشنهاداتی در جهت رفع آن میپردازد. نتیجههای این تحقیق که به روش جستجوی کتابخانه ای انجام شده است، ضمن تبیین مسئله عدم تقارن اطلاعات در وقف نشان میدهد که میتوان با استفاده از راهکارهای پیشنهادی اقتصاد اطلاعات در جهت رفع مشکلات ناشی از عدم تقارن اطلاعات در نهاد وقف بهره برد.
One of the main challenges for exploiting endowments is their administration, such that some scholars attribute all problems of endowment to their administration. They believe that reforming endowment administration and their caretakers' good conduct will lead to the elimination of many corruptions related to endowments. Since the motives of caretaker as the manager of endowment are not necessarily along with donor's aim, he may act against donor's will. This is also possible in renting endowment as the most common way of exploiting endowments. The science of economy of information as a branch of conventional economics investigates the problems caused by asymmetric information in economic exchanges and provides some suggestions to solve them. The findings of this research which is conducted through a library survey sheds light on symmetry of information in endowment and indicate that modus operands proposed by economy of information can be used to eliminate problems caused by asymmetry of information in endowment.
خلاصه ماشینی:
"د. سایر راهکارها با توجه به ماهیت عقد وقف در اسلام و ویژگیهای خاصی که این عقد در میان دیگر عقود اسلامی به خود اختصاص داده است، میتوان دستهای از پیشنهادها را برای کاهش کژمنشی متولی در ادارة موقوفه ارائه داد که شاید برخی از آنها هماکنون در قوانین نیز استفاده شده و حتی توسط شرع پیشنهاد شده است.
همچنین واقف میتواند موقوف علیهم را بهعنوان ناظران بر امور موقوفه و نحوة ادارة متولی قرار دهد و با این روش ضمن افزایش کارایی وقف بهویژه در نحوة ادارة موقوفه، ازآنجاکه عواید حاصل از موقوفه به موقوف علیهم اختصاص مییابد، از انگیزة ایشان برای جلوگیری متولی از انجام رفتارهای کژمنشانه استفاده کند؛ برای نمونه، در مدارس موقوفة دورة صفوی، مدرس طلاب نقش مدیر و مسئول مدرسه را داشته است و در موارد بسیاری نیز ناظر موقوفه بوده است و بابت ادارة امور مدرسه حق نظارت دریافت میکرده است (احمدی، 1381، ص40).
سازمان اوقاف و امور خیریه نیز در ادارة موقوفات عام و موقوفات مجهولالتولیه، بر اساس قانون شخص یا هیئتی را برای اداره و نگهداری موقوفات، زیر نظر این سازمان بهعنوان امین یا امنا تعیین میکند که شمار ایشان با توجه به خصوصیات و اقتضای موقوفات معین میشود (مادة 1 آییننامة نحوة انتخاب و برکناری، شرایط و حدود اختیارات و وظایف امین، یا هیئت امنای اماکن مذهبی و موقوفات، مصوب 10/2/65)."