چکیده:
دوره اشکانی به دلیل دوران طولانی امپراطوری ،گستردگی وسعت زیاد قلمرو حکومتی و وجود مذاهب مختلف ، شیوههای متنوعی جهت دفن اجساد وجود داشته است. تاکنون گورستانهای متعدی از این دوره با شیوههای متفاوت تدفین از قبیل :قبور خمرهای ، سردابهای ، گور معبد ، تابوتی ، چاهی ، مکعب مستطیل ، گودالهای ساده و سنگ چین در نقاط مختلف داخل و خارج ایران کشف و حفاری شده است. در بخش شمال شرق فلات مرکزی ایران و بخصوص در استان تهران به دلیل عدم انجام بررسیهای علمی و کاوشهای باستان شناسی ، هیچ گونه اطلاعی از وضعیت تاریخی و باستان شناسی این بخش از فلات مرکزی ایران وبخصوص شیوههای تدفین در دوره اشکانی وجود نداشت.با انجام دو فصل کاوش در محوطه ولیران در شرق استان تهران گورستانی با تعدادی گور و شیوه های مختلف تدفین کشف و شناسایی گردید که با مطالعه اولیه آنها ،اطلاعات مفید و ارزشمندی در خصوص شیوههای تدفین و نگرش مذهبی اشکانیان در منطقه دماوند حاصل آمد که در این مقاله به شرح آنها خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
تاکنون گورستانهاي متعدي از اين دوره با شيوه هاي متفاوت تدفين از قبيل :قبور خمره اي ، سردابه اي ، گور معبد ، تابوتي ، چاهي ، مکعب مستطيل ، گودالهاي ساده و سنگ چين در نقاط مختلف داخل و خارج ايران کشف و حفاري شده است .
در سال ١٣٤٨ در تاق بستان کرمانشاه گورستاني اشکاني با تدفين خمره اي به دست آمد در اين خمره ها اجساد در جهت شرقي- غربي در حالي که سر در طرف شرق قرار داشت و صورت به سمت جنوب دفن شده بودند (کام بخش فرد،١٣٧٤ : ٢٣٩).
بر بالاي سر چهار اسکلت دفن شده در اين سکو مجموعه اي نفيس و منحصر به فرد شامل تکوکهاي سـفالي به شکل کفش و يا سر قوچ و بز کوهي ، جام ميثاق ، کوزة دو دسته ، تنگ ، (تصاوير ٦ - ١٩) کاسـه دهـان گشـاد، سر نيزه و مهره هاي تزئيني و همچنين اشيايي شامل سر نيزه ، زوبين ، آئينه ، انگشـتر، النگـو (تصـوير ٧)، حلقـه ، چاقو تيز کن ، سکه ، سردوک، زنجير، گيرة سر، بقاياي سگک کمربند، انـواع مهـره هـا، مـيخ ، اشـياء تزئينـي از جنس سفال ، مفرغ ، نقره ، آهن ، شيشه ، سنگ ، قير، چوب ، پارچه ، چرم ، استخوان و بقاياي چوب به دسـت آمـد (نعمتي،١٣٨٧: ٢٨٠) سکوي شماره سه :در شمال شرقي گور در جهت شمال غرب – جنوب شرق به ابعاد ٧٠-٥٥×١٧٠ سـانتي- متر که توسط ديوارک گلي به ارتفـاع ١٠ تـا ١٥ سـانتيمتـر از فضـاي مرکـزي، سـکوي شـماره يـک و دو و استودان هاي شماره دو و سه جدا شده است .
(1941) Iran in the ancient east, Oxford University Press.