چکیده:
حوزة علمیه یکی از مهمترین نهادهای دینی جامعة ایرانی است که برخی افراد با قصد و انگیزة طلبهشدن وارد آن میشوند. انتخاب طبلگی یکی از مهمترین انتخابهای جوانان با نتایج و پیامدهای دامنهداری است که، بهرغم وجود دیگر امکانها و انتخابها، برخی این مسیر را برای زندگی خود در پیش میگیرند، اما چه عواملی زمینهساز اجتماعی تصمیم جوانان برای طلبهشدن را رقم میزند و آنان با کدام انگیزهها به دنیای طلبگی روی میآورند؟ این مطالعه با روش کیفی و با استفاده از نظریة زمینهای به جستوجوی پاسخ میپردازد. به همین منظور، با 54 نفر از طلاب شاغل به تحصیل در حوزة علمیة قم مصاحبة عمیق صورت گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی از آناند که دو صورت از عوامل درونی و بیرونی در پیدایش انگیزههای افراد برای طلبهشدن مؤثرند؛ عوامل درونی به قرارگرفتن روحانیت در موضع گروه مرجع جوانان و بسترها و شبکههای معنویای اشاره دارد که آنان در آن زیست میکنند. عوامل بیرونی شامل زیست در شبکة روحانیت و همچنین افراد مذهبی تأثیرگذار است. در مجموع این عوامل چهار انگیزة مختلف را برای طلبهشدن در افراد پدید میآورند که شامل انگیزههای علمی، معنوی، اجتماعی، و ابزاری است تا در نهایت آنان تصمیم به طلبهشدن میگیرند. در نهایت، این یافتهها در قالب یک مدل نظری علی/ فرایندی ارائه شدهاند.
خلاصه ماشینی:
انتخـاب طبلگـی یکـی از مهـم تـرین انتخاب های جوانان با نتایج و پیامدهای دامنه داری است که ، بـه رغـم وجـود دیگـر امکان ها و انتخاب ها، برخی این مسیر را برای زندگی خود در پیش می گیرند، اما چه عواملی زمینه ساز اجتماعی تصمیم جوانان برای طلبه شدن را رقم می زنـد و آنـان بـا کدام انگیزه ها به دنیای طلبگی روی می آورند؟ این مطالعه با روش کیفی و با استفاده از نظریة زمینه ای به جست وجوی پاسخ می پردازد.
همین عالمیت جایگاه اجتماعی ممتازی در نزد سایر اقشـار به وی بخشیده بود (ابوالحسنی ، ١٣٨٠: ٢٣)، اما با توجه به این کـه امـروزه گفتمـان جامعـة تماما سنتی رخت برکنده و لباس آن با زیور مدرن مزین شده است ، آیا انگیزه هـا و عوامـل حوزوی شدن افراد مانند گذشته است یا این که شکل و سیاق دیگری به خود گرفته اسـت ؟ به عبارت دیگر، در شرایط امروزی کدام عوامل اجتماعی موجب می شـود یـک جـوان در میان دیگر امکان ها و انتخاب هـای خـود در زنـدگی تصـمیم بـه طلبـه شـدن بگیـرد؟ چـه انگیزه هایی سبب می شود تا یک جوان در بین انواع محیط های اجتماعی سر از حوزة علمیه درآورد؟ در این تحقیق درصددیم ، با پیش کشیدن دو پرسش فوق ، به بررسـی انگیـزه هـا و عواملی بپردازیم که موجب می شوند طلاب تصمیم به طلبه شدن و ورود بـه حـوزة علمیـه بگیرند، اما پیش از آن لازم است نگاهی به تاریخچة مطالعات جامعـه شـناختی انجـام شـده دربارة طلاب و حوزة علمیه بیندازیم .