چکیده:
قرآن آخرین کتاب آسمانی، بر دو ساحت ظاهر و باطن استوار شده است و افراد خاصی از این آگاهی بهره مند و جامعه بشری برای دستیابی به آن حقایق در جهت سیر تعالی نیازمند به ایشان می باشد. مکتب تشیع مصداق آگاهان از ظاهر و باطن قرآن را پیشوایان خویش معرفی می کند و بر این باور است که دانش امام فراتر از علم عادی، دارای مجاری و مبادی خاص و الهی می باشد. آیات و روایات، دلالت بر اثبات دیدگاه اتصال علم امام به خداوند سبحان دارد. مقاله حاضر با روش کتابخانه ای و رویکردی تحلیلی در مقام بررسی و اثبات چگونگی آگاهی و علم گسترده امام به قرآن است. شناخت چگونگی ایصال امام به حقایق قرآن با بررسی مجاری و مبادی گوناگون آگاهی امام از ظاهر و باطن قرآن آشکار خواهد شد که این مهم به دلیل جایگاه مقرر شده، برای امام می باشد می پذیرد.
خلاصه ماشینی:
ظاهر و باطن قرآن و مبادی آگاهی امام از آن فتح الله نجارزادگان استاد دانشگاه تهران پردیس فارابی، تهران حسن محمدی احمدآبادی مربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نراق محمدتقی شاکر دانشجوی دکتری کلام امامیه ، دانشگاه قرآن و حدیث ، قم (تاریخ دریافت : ١٣٩٢/٧/١٥؛ تاریخ تصویب :١٣٩٢/١٠/٢٥) چکیده قرآن آخرین کتاب آسمانی، بر دو ساحت ظاهر و باطن استوار شده است و افـراد خاصـی از این آگاهی بهره مند و جامعۀ بشری برای دستیابی به آن حقایق در جهت سیر تعالی نیازمند بـه ایشان میباشد.
سـؤال فضیل بن یسار ـ از اصحاب اجماع ـ دربارة مراد از تعبیر «ما من آیۀ إلا و لها ظهـر و بطـن » که خود دلالت بر شیوع این تفکر و فراگیری بطن به تک تک آیات دارد، با این پاسخ امـام بـاقر، علیه السلام ، رو به رو میشود که «بطن قرآن تأویل آن است که برخی از آن گذشـته و برخـی از آن هنوز تحقق نیافته اسـت » (صـفار، ١٤٠٤ق .
همچنین از روایتی کـه قـرآن را شامل اصولی میداند که عقل های مردم توان فهم آن را ندارند، به دست میآید که علـم امـام از باطن قرآن یا لوح محفوظ ، علمی اجمالی و کلی، اما عمومی و جامع است ؛ به این معنا که بـرای امام امکان این آگاهی توسط مجاری معینی فراهم شده است ، و از همین رو، در روایات ، منابع و مجاری گوناگونی برای ائمه (علیهم السلام ) یاد شده که این روایات دلالت میکنند بر اینکه امـام آگاهیهای خود را از حقایق در کتاب مبین که خطـا و سـهو در آن راه نـدارد، بـا آن مبـادی و سرچشمه های دانش به دست میآورد.