چکیده:
تبیین هندسه علم در اندیشه قرآنی هدف اصلی پژوهش حاضر می باشد. روش مطالعه، توصیفی ـ تحلیلی است که مطابق آن، اطلاعات به دست آمده از کتب و منابع، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. یافته ها بیانگر آن است که از منظر قرآن کریم، هر نسبت و مواجهه ای با علم، به تکامل و تعالی شخصیت منجر نمی شود. از میان نسبت های کشف شده از قبیل نسبت حمل، نسبت فهم، نسبت نقد و نسبت خلق، تنها نسبت خلق علم به عنوان نسبت برتر معرفی شده است. مطابق آموزه های قرآنی، «علم» دارای ویژگی های ذاتی از قبیل تشکیک پذیری، بی مرزی، اصالت، قداست، جهت مندی و جاودانگی است که مجموعه این ویژگی ها در کنار هم، چارچوب و هندسه خاصی به مقوله علم می بخشد و مرز آن را با پاره ای اصطلاحات نزدیک به علم مشخص می سازد. بخش پایانی این مقاله نیز به آفات و موانعی اشاره می کند که دستیابی انسان به علم و یقین را با چالش روبه رو می سازد.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ، بر محور موضوع اصلی یعنی «تبیین هندسۀ علم در اندیشۀ قرآنی» چندین سؤال جزئیتر مطرح و پاسخ های لازم به هر یک از آنها داده میشود: سؤال اول : ویژگیهای ذاتی علم در تفکر قرآنی کدامند؟ سؤال دوم : در منطق قرآن کریم ، نسبت میان انسان و علم چگونه تحلیل میشود؟ و نسـبت برتر با «علم » کدامین نسبت است ؟ سؤال سوم : آفات و موانع علم آموزی از دیدگاه قرآن کریم کدام است ؟ ١ـ ضرورت و ماهیت علم اندوزی در خصوص ضرورت «علم اندوزی» نکته های ناب و ارزشمندی در قرآن کریم وجود دارد کـه تأمل در آنها موقعیت منحصر به فرد «علم » را در جغرافیـای حیـات انسـانی معلـوم مـیسـازد.
معرفتی که از مطالعۀ شرح حال و رفتار گذشتگان تولید میگردد، از اثرگذاری کم نظیـری برخوردار است و اگر از این زاویه به قرآن کریم بنگریم ، به آیاتی برمیخوریم کـه ذهـن بشـر را معطوف حوادث گذشته میکند و از او میخواهد که با عبرت گیری و قرارگرفتن در برابـر آیینـۀ حوادث ، نه تنها پایه های علمی او را مقاوم نمایـد، بلکـه بـا کشـف الگوهـای رفتـاری مختلـف و روش های عملی که گذشتگان به کار برده اند، به عمل و رفتار فردی و اجتماعی جهـت منطقـی ببخشد: «أولم یسیروا فی الأرض فینظروا کیف کان عاقبۀ الذین من قبلهم ...