چکیده:
شناخت انسان و بررسی انواع ارتباط او با خداوند متعال، یکی از راه های اثبات وجود حق و ادراک مراتب توحید است. امیرالمومنین علی(ع) در مناجات معروف خود در مسجد کوفه، بیست و سه نوع رابطه را بیان فرموده است؛ از آن جمله «مولای یا مولای انت الغنی و انا الفقیر، و هل یرحم الفقیر إلا الغنی» است. قرآن مجید نیز در دو آیه به این نوع ارتباط اشاره نموده است که کامل ترین صورت آن آیه شریفه «یا ایها الناس انتم الفقراء إلی الله والله هو الغنی الحمید» ( فاطر/15) است. این مقاله در صدد بررسی نقش رویکرد فلسفی فیلسوفان در تفسیر قرآن و تبیین مفاد و محتوای آیه و بیان نظرات مفسرین فریقین در ذیل آن می باشد. این آیه شریفه علاوه بر شناساندن حقیقت وجودی انسان و خداوند، در مقام بیان چگونگی استدلال بر وجود خدا می باشد. در این نوشتار، ضمن بیان دیدگاه هفتگانه مفسرین که بهترین و جامع ترین معنا و مفهوم آیه را همان مفاد برهان امکان فقری دانسته اند، به بیان تفاوت آن با امکان ماهوی و نتایج حاصله از آن پرداخته می شود.
خلاصه ماشینی:
امکان فقری؛ جامع ترین معنا در آیۀ ١٥ از سورة فاطر محمدجواد طالبی چاری مربی دانشگاه پیام نور و دانشجوی دکترای رشتۀ مبانی نظری اسلام ، قم (تاریخ دریافت : ١٣٩٢/١٠/٧؛ تاریخ تصویب : ١٣٩٢/١٢/١٠) چکیده شناخت انسان و بررسی انواع ارتباط او با خداوند متعال ، یکی از راه های اثبات وجود حـق و ادراک مراتب توحید است .
از این رو، حقیقت فقر، نیازمندی است ؛ زیرا بنده همـواره نیازمنـد اسـت ، چـه آنکـه بندگی یعنی مملوک بودن ، و مملوک به مالک خود محتاج است و غنی در حقیقت حق اسـت و فقیر، خلق و صفت عبد است به حکم آیه «یا أیها الناس أنتم الفقراء إلـی اللـه واللـه هـو الغنی الحمید: ای مردم شما (همگی) نیازمند به خدایید و تنهـا خداونـد اسـت کـه بـینیـاز و شایستۀ هر گونه حمد و ستایش است » (فاطر/١٥).
(22 انواع و اقسام فقر و غنا الف ) انواع فقر راغب در مفردات ، فقر در قرآن و روایات را به چهار وجه بیان میکند: ١ـ وجود حاجت و نیاز ضروری، و این نیاز و حاجت در همۀ جهات برای انسان تا زمـانی کـه در دنیا هست ، موجود می باشد، بلکه در همۀ موجودات این حاجت و نیاز هست و بر ایـن معناسـت گفتار حق تعالی: «یا أیها الناس أنتم الفقراء إلی الله والله هو الغنی الحمید» (فاطر/ ١٥).