چکیده:
با اینکه تقریبا همة صاحب نظران معتقدنـد کـه در زبـان فارسـی افعـال مرکـب نسبت به افعال ساده از تعداد و زایایی بسیار بیشتری برخوردارند، ولـی در ایـن میـان، بـه آن دسـته از افعـال کـه بـا همکردهـای مرکبـی ماننـد قـراردادن، قرارگرفتن ، واردکردن، به عمل آوردن و مواردی از این دست می آیند، توجـه چندانی نشده اسـت ؛ بـر همـین اسـاس در ایـن نوشـته بـه توصـیف و بررسـی ترکیباتی پرداخته شده است که با همکردهای مرکب قراردادن و قرارگـرفتن در فارسی امروز به کار می روند. برای این منظور پس از بیان مقدمه ای کوتاه، برخـی نظرات مرتبط با موضوع افعال مرکب معرفی و نقد گردیده است ؛ در ادامـه پـس از درنظرگرفتن افعال قراردادن و قرارگرفتن به عنوان همکرد مرکب ، طبقه بنـدی چندگانه ای براسـاس صـورت، معنـا و کـاربرد ترکیبـات معرفـی شـده و دربـارة ویژگی های هر گروه توضیحاتی ارائه می گردد. در پایان نیز با جمع بندی ویژگـی دسته های چندگانه و ارائة چند فرض به عنوان دلایل استفاده از ترکیبـات مـورد بحث ، پیشنهادهایی برای بررسی های بیشتر مطرح می شود.
خلاصه ماشینی:
ترکیبات فعلی همراه با «قراردادن/ قرارگرفتن » در فارسی ∗ محمدباقر میرزایی حصاریان مربی گروه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین (تاریخ دریافت : ١٣٨٨/٠٩/١١، تاریخ تصویب : ١٣٨٨/١١/٢٧) چکیده با اینکه تقریبا همة صاحب نظران معتقدنـد کـه در زبـان فارسـی افعـال مرکـب نسبت به افعال ساده از تعداد و زایایی بسیار بیشتری برخوردارند، ولـی در ایـن میـان، بـه آن دسـته از افعـال کـه بـا همکردهـای مرکبـی ماننـد قـراردادن، قرارگرفتن ، واردکردن، به عمل آوردن و مواردی از این دست می آیند، توجـه چندانی نشده اسـت ؛ بـر همـین اسـاس در ایـن نوشـته بـه توصـیف و بررسـی ترکیباتی پرداخته شده است که با همکردهای مرکب قراردادن و قرارگـرفتن در فارسی امروز به کار می روند.
ترکیبات فعلی ، همکرد مرکب ، قراردادن/ قرارگرفتن ، فارسی امروز ١- مقدمه واقعیت این است که زبان را از مناظر متعدد می توان مورد مطالعه قـرار داد.
حال این سؤال پیش می آید که آیا اساسا چیزی تحـت عنـوان همکـرد مرکب در فارسی وجود دارد؟ و اگر وجود ندارد برای تفکیک همکـرد از جـزء دیگـر بـسیاری از ترکیبات فعلی که بخشی از آنها در این نوشتار می آیـد، چگونـه بایـد عمـل کـرد؟ لمبتـون در کتاب دستور زبان فارسی خود (١٩٦٦ ,Lambton) جایی که از افعال مرکب صحبت می کنـد، می گوید که «افعال مرکب از ترکیب فعل ساده با اسـم ، صـفت ، قیـد یـا گـروه حـرف اضـافه ای تشکیل می شوند» و در ادامـه فعـل هـای کـردن، داشـتن ، دادن، زدن، شـدن، خـوردن، آمـدن، کشیدن، افتادن و گرفتن را به عنوان افعالی که در تشکیل فعل مرکب شرکت دارند، ذکر می کند (٩٣-٨٥ :Ibid).