چکیده:
هدف مقاله حاضر تبیین مفهوم صبر در اسلام و معادل یابی آن در روان شناسی است. در ضمن، تلاش می شود برخی از مفهوم شناسی ها و معادل یابی های پیشین مورد نقد و یا اصلاح قرار گیرد. این نوشتار که با روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته، یافته های مهمی در سه جنبه حاصل گردید: 1. بعد از بررسی لغوی، اصطلاحی و روایی نتیجه این شد که صبر عبارت است از: حفظ طمانینه در برابر دشواری ها و مهار مستمر نفس از بی تابی؛ 2. ارتباط این مفهوم با مفاهیم تقوا، حلم و ورع مشخص شد؛ بدین ترتیب، تصور واضح تری از مفهوم صبر می توان داشت؛ 3. ارتباط مفهوم صبر با چند مفهوم روان شناختی بررسی گردید و در نهایت، با توجه به تمایزها و تشابه هایی که بیان گردید، نتیجه این شد که از بین واژه های مطرح شده، معادل و مفهوم نزدیک به صبر در مطالعات روان شناختی واژه «Patience» می باشد.
خلاصه ماشینی:
"نمونه هایی از اجتماع: در صبر ممدوح و مواردی که انسان به خاطر خدا دشواری های مربوط به کسب فضایل و تخلیه رذایل را تحمل می کند و حالت طمأنینه متناسب با آنها را حفظ می کند، می توان گفت: هم صبور است؛ چون در برابر دشواری این امور طمأنینه خود را حفظ کرده و نفس خود را از بی تاب شدن بازداشته است، و هم تقوا پیشه کرده است؛ چون به خاطر خدا، نوعی از بازداری را بر نفس اعمال کرده است.
برای مثال، رفتار کسی را که برای کنترل استرس امتحان، از سبک مقابله ای مسئله مدار استفاده کرده و شروع به مطالعه دقیق درس می کند، می توان مقابله نام گذارد، ولی نمی توان صبر نامید، مگر اینکه دشواری های درس خواندن را لحاظ کرده و بگوییم: چون این فرد دشواری درس خواندن را تحمل کرده و بی تاب نمی شود صبور است، ولی باز حیطه این دو مفهوم جدا می شود؛ زیرا صبر به توانایی فرد در مهار بی تابی و حفظ حالت طمأنینه اشاره دارد؛ درحالی که مقابله به تلاش و روش های فرد در غلبه بر استرس دلالت می کند.
با توجه تعریف نهایی که برای صبر بیان شد، به نظر می رسد خودگردانی نمی تواند معادل روان شناسی صبر باشد؛ زیرا صبر اشاره به مهار خود در زمینه بی تابی دارد، درحالی که خودگردانی یک مفهوم کلی بوده و شامل خویشتن داری و مهار نفس در زمینه های گوناگون می باشد."