چکیده:
قرآن کریم مهمترین رسالت انبیاء الهی را ابلاغ و رساندن پیام دین میداند. توجه به شاخصههای قرآنی تبلیغ، مبین این نکته است که جریان تبلیغ، صرف اعلام و انتقال پیام نیست بلکه موفقیت آن حاصل نگاه عالمانه و راهبردی نسبت به ابعاد پیچیده تبلیغ و عناصر دخیل در آن است.
بررسی آثار و اقدامات متعدد این حوزه نشان میدهد که منابع و رویکردهای موجود «غالبا به شیوههای تبلیغ فردی و تبیین الگوهای دروندینی» تمرکز داشته و به ندرت رویکرد جامع و دقیق نسبت به انسجام و پیوستگی اجزاء و ابعاد
مکمل آن ارائه مینماید. این پژوهش با توجه به معارف قرآن کریم و سیره عملی اهل بیت به بایستههایی دست مییابد که توجه به آن میتواند منجر به تحول و تاثیرگذاری قابل توجه در جریان تبلیغ دین شود. ضرورت درک جامع از وجوه تمایز، اهداف و کارکردهای تبلیغ دین، اولویتبندی نظام موضوعات تبلیغ، ارائه طرحهای جامع بلندمحور، طراحی نظام جامع مشارکت و نیز اجرای نظام جامع رصد و پایش مستمر تبلیغ از جمله این بایستههاست. مبتنی بر تبلیغ راهبردی کلنگر، ترویج و نهادینه نمودن اصل دین در جامعه با نگاههای بخشی، جزئینگر و اقدامات کوتاهمدت و مقطعی حاصل نخواهد شد؛ بلکه تمامی این اقدامات باید مبتنی بر بنیادهای اصیل دینی و بر محور ترسیم دقیق چشماندازها، تبیین منطقی نقش و جایگاه هر یک از اجزاء، ابعاد و برنامه ریزیهای همسو و همجهت انجام پذیرد.
خلاصه ماشینی:
). با مطالعه و کنکاش در محتوای ارزشمند و پرفایده برخی از آثار قابل توجه در این حوزه از جمله کتب قرآن کریم و تبلیغ نوشته محسن قرائتی، تبلیغ در قرآن کریم، حدیث و تاریخ نگارش محمدی ریشهری و پژوهشی درباره تبلیغ نگارش محمدتقی رهبر و نیز مبانی تبلیغ نگارش محمدحسن زورق شاهدیم که این منابع و نیز پایان نامهها و مقالات ارزشمند این حوزه، «غالبا به موضوع شیوههای تبلیغ فردی و موفقیتهای آن و همچنین تبیین و تعریف الگوی دروندینی» و گاهی به نگاههای جامع و ترکیبی پرداختهاند و کمتر نگاه راهبردی نسبت به موضوعات پیچیده مرتبط با جامعهشناسی تبلیغ، اقتصاد، روانشناسی و دیپلماسی تبلیغ، همراه با الگوی درون و بروندینی به مخاطب دنیای معاصر ارائه مینمایند.
حال پرسش این است که نسبت جریان تبلیغ دینی با این نوع گزارهها چیست؟ آیا صرفا وظیفه ارائه توصیههای اخلاقی مرتبط و یادآوری این دستورات و تکالیف را دارد و یا باید به خود این مخاطبان (عموم) هم سهم و نقش مشخص ارائه نماید؟ به نظر میرسد مراکز و ساختارهای تبلیغ دینی بیش از همه گروهها و جریانها نیازمند توجه و باور عمیق به گزارههای راهبردی قرآن کریم در ضرورت مشارکت، تعاونمحوری، دعوت و تعریف نقش و جایگاه برای عوامل و عناصر دخیل در موفقیت تبلیغ دینی به ویژه عموم جامعه اسلامی است.
پس جنبه عملی در قرآن کریم تنها در زمینه قوانین و احکام آن نیست، بلکه در اسلوبی است که با نزول تدریجی آن شکل گرفته است؛ امری که باید بیش از پیش مورد توجه در طراحی و اجرای برنامههای بلندمدت، مستمر و گامبهگام و مٶثر در ضرورت پرهیز از فعالیتهای موسمی، فصلی، مقطعی و جزئینگر در حوزه تبلیغ دین باشد.