چکیده:
گره ها از پیشرفته ترین آرایه های پوشاننده سطح در معماری ایرانی-اسلامی می باشد. این الگو در ادوار تاریخی ایران و سایر فرهنگ های جهان اسلام نسبت به پیشرفت های که در علوم ریاضی صورت می گرفت توسعه های فروانی یافته است. گسترش گره با سطح تخت مطابق است. اما سطح کروی دارای که یکی از نمونه های آن در معماری گنبدها هستندکه دارای ساختاری است که گره با آن سازگاری ندارد. با این حال گنبدهای متعددی وجود دارد که با گره پوشانیده شدند که یکی از آن ها گنبد مسجد حکیم میباشد. از آن رو که معماری ایرانی متکی بر آموزشی سینه به سینه بود این راه کارها غیر مکتوب و ناشناخته باقی مانده اند. از این رو این تحقیق سعی دارد تا با بررسی این گنبد راه کار استفاده شده در این گنبد در زمینه انتقال گره را کشف کند تا یک روش به روش های کشف شده در مورد انتقال گره به سطوح گنبدی بیفزاید تا در انتقال گره به سطوح معماری معاصر مورد استفاده قرار بگیرد که در این تحقیق با محوریت پرسش های: که چه تمایزی بین سطح تخت و گنبد در انتقال گره وجود دارد؟ و از چه راه کاری برای انتقال گره در گنبد مسجد حکیم اصفهان استفاده شده است؟ با استفاده از روش توصیفی تحلیل به جمع آوری اطلاعات از طریق پیمایشهای میدانی و مطالعه منابع مکتوب پرداخته شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که کاشیکاری مبتنی بر اصول چهارگانه تقارن است که برای نگاشت شدن با صفحه اقلیدوسی سازگاری دارد و به دلیل تغییر در تراکم مقطع عرضی گنبد نگاشت گره با آن سازگاری ندارد. به این خاطر در گنبد مسجد حکیم، گره ها در مقطع عرضی گنبد از یک دیگر منفصل شده و به گونه ای تنظیم شدن تا با تعریف شمسه مجازی پیوسته به نظر برسند.
خلاصه ماشینی:
کلمات کلیدی: ریاضیات در معماری، گره، گنبد، انتقال کروی، مسجد حکیم 1- این مقاله از پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد، عارف عزیزپور شوبی با عنوان «کاربست گره در سطوح آزاد با الگوبرداری از گرههای بکار رفته در سطوح گنبدی فضاهای مذهبی ایرانی اسلامی از دوره ایلخانی تا پایان دوره قاجار» به راهنمایی دکتر احد نژاد ابراهیمی در دانشگاه هنر اسلامی، تبریز استخراج شده است.
ماخذ: آرشیو نگارنده روش تحقیق این تحقیق از نوع تحقیقهای تاریخی است که با روش توصیفی-تحلیلی پژوهش شده است و اطلاعات لازم برای تحقیق از طریق مطالعات کتابخانهای و پیمایشهای میدانی بوده است تا به این پرسشها پاسخ دهد که چه تمایزی بین سطح تخت و گنبد در انتقال گره وجود دارد؟ و از چه راهکاری برای انتقال گره در گنبد مسجد حکیم اصفهان استفاده شده است؟ و ضرورت این تحقیق از این رو است که این راهکارهای اصالتمند در صورت لزوم در سطوح سه بعدی معماری معاصر قابل استفاده هستند.
شکل 6، گره در گنید مسجد حکیم اصفهان نتیجهگیری در معماری ایرانی-اسلامی همواره مسئله سطح و نقش بندی سطوح بسیار پر اهمیت بوده که گره یکی از تزئینات مهم در تزئین سطوح بودهاست که اساس آن بر روی اصول ریاضی استوار بوده و همواره با پیشرفت علوم ریاضی پیشرفت کرده است.