چکیده:
آشکارسازی تغییرات ناشی از مبادله تجاری و اقتصاد پویای مناطق مرزی یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و برنامهریزی برای رشد و گسترش این شهرها است؛ بنابراین نقشه تغییرات کاربری را که نتیجه فرایند آشکارسازی تغییرات هست، میتوان بر اساس تصاویر چند زمانه سنجش از دور تهیه کرد. در این تحقیق تغییرات، کاربری اراضی ناشی از گسترش فیزیکی-کالبدی شهر بانه در مقاطع زمانی 1363،1371 و 1390 با تاکید بر نقش مبادلات مرزی با استفاده از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست اخذ شد؛ سپس پردازش رقومی تصاویر ماهوارهای و سیستم اطلاعات جغرافیایی با بهرهگیری از روشهای پیشرفته انجام شد. در مرحله اول تصاویر یادشده با استفاده از الگوریتمهای مناسب از لحاظ هندسی و رادیومتریک تصحیح شدند؛ آنگاه نمونههای آموزشی به صورت فازی در هشت کلاس کاربری و پوشش به وسیله نرمافزار Idrisi ایجاد شدند، سپس هر تصویر به طور جداگانه با استفاده از الگوریتم حداکثر مشابهت طبقهبندی شد؛ در مرحله بعد تصاویر طبقهبندی شده به کمک روش مقایسه پس از طبقهبندی مقایسه شدند. نتایج تحقیق بیانگر این است که مبادلات مرزی تأثیر شگرفی بر شهر بانه گذاشته و رونق و رکود مبادلات منجر به واکنش شهر نسبت به این تغییرات به صورت رشد فیزیکی، جذب جمعیت، اشتغال و بیکاری، رفاه یا عدم رفاه و ... برای ساکنان شده و همچنین مشخص شد که گسترش شهر بانه در چه ابعاد و مقیاسی به ترتیب شدت عمل، مراتع، تپهها و دامنههای شیبدار، اراضی زراعی دیم پیرامون خود را تحت گسترش فضایی- کالبدی خود قرار داده است. بر اساس نتایج حاصله مقدار مساحت شهر بانه از 143 هکتار در سال 1363 به عنوان دوره قبل از شروع مبادلات مرزی به 372 هکتار در سال 1371 که همزمان با شروع تعاملات مرزی است و 946 هکتار در سال 1390 که مصادف با رونق مبادلات تجاری مرزی رسمی و غیررسمی است، رسیده است. همچنین روند توسعه شهر نشاندهنده این است که تمایل گسترش کالبدی- فضایی شهر بانه در امتداد غرب و شمال غربی است؛ یعنی منطقهای که زمینهای پست اطراف شهر در آنجا قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"شکل 2- روند رونق و توسعه در مناطق مرزی 3- تحلیل یافتهها 3-1- فرایند تغییر کاربری اراضی و میزان گسترش فضایی-کالبدی شهر بانه در این پژوهش از تصاویر رقومی ماهوارهای، نقشهها و جداول و سایر اطلاعات به دست آمده از این تصاویر، با هدف ارزیابی تأثیر مبادلات مرزی رسمی و غیررسمی بر رشد فیزیکی شهر بانه در دورههای مختلف و همچنین بررسی وضعیت توزیع کاربری اراضی در سطح کلان (اراضی شهری، کشاورزی، مراتعی و...
8 مأخذ: نگارندگان طی سالهای 1363 تا 1390 تغییرات افزایشی کل دوره به ترتیب مربوط به اراضی زراعی دیم با 1125 هکتار و اراضی ساختهشده شهری با 853 هکتار افزایش است که میزان و نوع تغییرات بین کاربری اراضی در طول این دوره 27 ساله در جدول فوق آمده است، که از عوامل این تغییرات، میتوان وجود سفرههای آب زیرزمینی فراوان موجود در منطقه به خصوص دشت شوی شهرستان بانه که در تصاویر مورد بررسی واقعشده، منجر به بالا رفتن سطح زیر کشت این منطقه و همچنین پیشرفت وسایل و ادوات کشاورزی از سنتی به مدرن دانست و از علل افزایش گسترده ساخت و سازها میتوان به تأثیر مبادلات تجاری مرزی و بازارچههای موجود در منطقه که پیامد آن افزایش مهاجرتهای روستا-شهری به شهر و تسریع در امر ساختوساز مسکن و مجتمعهای تجاری است، اشاره نمود."