چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل پرسشهای مطرح شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی ایران از منظر نوع و موضوع و نیز ارتباط آنها با مولفه های جمعیت شناختی مراجعان انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده و جامعه پژوهش، پرسشهای مطرح شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی طی مدت یک ماه (354 پرسش) است. یافته ها: در این پژوهش انواع پرسشها و ارتباط بین آن ها با مولفههای جمعیت شناختی مراجعه کنندگان؛ رویکرد موضوعی پرسشهای و میزان استفاده از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی توسط مراجعهکنندگان مرجع سنتی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش نشان داد که بیشترین مراجعهکنندگان را زنان (53/65 درصد) تشکیل میدهند. اکثر مراجعه کنندگان دارای سطح تحصیلات کارشناسی ارشد (29/49درصد) هستند. بیشترین و کمترین نوع سوالات به ترتیب مربوط به سوالات ارجاع آماده (66/42 درصد) و پژوهشی(78/6 درصد) است و بیشترین سوالات توسط مراجعهکنندگان در حوزه موضوعی کلیات و کمترین فلسفه و روانشناسی است. نتیجه گیری: با توجه به استقبال کم مراجعان نسبت به طرح سوالات پژوهشی با میز مرجع نیاز است کتابخانه ملی جهت ترغیب و تشویق ایشان به استفاده از خدمات مرجع ( سنتی و مجازی) اطلاع رسانی بیشتری از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی، ارائه بروشورهای چاپی و الکترونیکی صورت دهد.
خلاصه ماشینی:
برای گردآوری داده های پژوهش ، سیاهه وارسی در قالب فایل اکسل شامل مولفه های زیر تهیه و در اختیار کتابداران مرجع قرار گرفت : اطلاعات جامعه شناختی مراجعه کنندگان (جنسیت ، مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی، گروه تحصیلی)، متن سوال ، شرحی از پاسخ ارائه شده ، نوع پرسش ، موضوع پرسش ، میزان استفاده مراجعه کنندگان از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی.
ارتباط انواع پرسش های مطرح شده با گروه تحصیلی مراجعان سنتی کتابخانه ملی (رجوع شود به تصویر صفحه) داده های جدول ٥ نشان می دهد که در گـروه علـوم انسـانی بیشـترین سـوالات از نـوع ارجـاع آمـاده (٥٠ درصـد) و کمتـرین ، پژوهشی با ٨/١٥ درصد و در گروه علوم پایه ، بیشترین سوالات مربوط به سـوالات راهنمـا بـا ٥٢/٦٣ درصـد و کمتـرین مربـوط بـه سوالات تجسس ویژه و پژوهشی با ٥/٢٦ درصد است .
رویکرد موضوعی پرسش های مراجعه کنندگان مرجع سنتی با توجه به انواع سوالات (رجوع شود به تصویر صفحه) داده های جدول ٩ نشان میدهد بیشترین و کمترین سوالات ارجاع آماده به ترتیب مربوط به حوزه موضوعی زبان (٤٠٠) با ٩٥ درصد و فلسفه و روان شناسی(١٠٠) با ٣٣/٣٣درصد است .
از آنجاییکه ٦٨ درصد از اعضای کتابخانه ملی را دانشجویان و فارغ التحصیلان مقاطع دکترا و کارشناسی ارشد تشکیل میدهند، تنها حدود ٢٠ درصد از سوالات مربوط به تجسس ویژه و پژوهشی است و درصد سوالات ارجاع آماده (٤٢/٦٦) و بعد سوالات راهنما (٣٧/٢٩) مطرح شده در مرجع سنتی نسبت به سایر انواع پرسش ها بیشتر است ، این امر میتواند نشانگراین مساله باشد که مراجعان جهت رفع نیازهای پژوهشی خود از خدمات مرجع کمتر استفاده میکنند (٦/٧٨ درصد).