چکیده:
توسعه یکپارچه به مفهوم یکجانگری به ارتباط منطقی فضایی- زمانی بین بخشها در برنامهریزیهای محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است که قاعدتا بر مشارکت فعال مردمی و مدیریت واحد ناحیهای تاکید میورزد. افزون بر این، توجه لازم به تعامل اثرگذار عرصه¬های روستایی و شهری در این چارچوب پیوسته مورد تاکید است، زیرا در غیر این صورت، آنچه اتفاق افتد، نه به نفع مراکز روستایی و نه یاور کانونهای شهری خواهد بود. نظام فضایی ناحیه سروآباد، با وجود قابلیت¬های برجسته، به دلیل فقدان ناهماهنگی ساختاری- کارکردی اقتصادی و برنامه¬ریزی مناسب و یکجانگر، از اهداف توسعة مطلوب و یکپارچة روستایی- شهری دور مانده است. مقاله حاضر در ارتباط با ناحیة سروآباد (شامل دو شهر سروآباد و اورامانتخت و روستاهای ناحیه) با توجه به رویکرد توسعة یکپارچه روستایی- شهری و با تکیه بر مطالعات میدانی و پیمایشی، بر اساس پژوهشی همهجانبه، به دنبال شناخت و تحلیل محدودیتهای توسعة روستایی- شهری این ناحیه بوده است. نتایج حاصله نشان میدهد، گرچه بین شاخصهای اجتماعی- فرهنگی و کالبدی- فضایی، ارتباط مستقیم و معناداری ملاحظه میشود، متغییرهای ایمنی، اقتصادی- تولیدی و طبیعی- اکولوژیک، بترتیب از کمترین ارتباط و متغییر جریانهای فضایی با نشانههای توسعة یکپارچه، از ارتباطی متوسط برخوردار است؛ در نتیجه، توسعة یکپارچه روستایی- شهری، آنطور که انتظار میرود، تحقق نیافته است.
خلاصه ماشینی:
در رویکرد توسعه یکپارچه روستایی- شهری و در قالب شبکه محلی یک مرکز شهری ویژه (همچون شهر سروآباد در این مقاله ) میتواند یک نقش اقتصادی- اجتماعی برای عرصه های روستایی پیرامونی و با یک رابطه دو سویه ایفا کند، در حالی که ناحیه روستایی نیز میتواند برای مراکز شهری نقش مکمل را داشته باشند، و در ادامه زمینه پیوند و مناسبات مستقیم نواحی روستایی با مراکز شهری در فواصل دورتر فراهم گردد.
شکل ١: وضعیت و پراکنش فضایی سکونتگاههای نمونه (رجوع شود به تصویر صفحه) یافته های تحقیق تحلیل توانها و محدودیت مرزی و محیطی قرارگیری بر سر راههای مواصلاتی سنندج ، پاوه ، مریوان ، مرز کشور عراق ، و کامیاران - سروآباد و اورامان تخت و نزدیکی به مرز و امکان تاسیس بازارچه ها و گذرگاهها یک موقعیت خاص استراتژیکی را برای ناحیه ایجاد کرده است که خاصتا میتواند در راستای جریانات فضایی مرزی نقش به سزایی را ایفا کند.
شکل ٣: وضعیت شبکه ارتباطی شهرستان سروآباد {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ماخذ: اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان ، ١٣٩٦ تحلیل قابلیتها و محدودیت های اجتماعی – فرهنگی اخیرا با برقراری جریان های گوناگون و همراه با گسترش دامنه روابط شهر و روستا، از جمله جریان افراد، اطلاعات و نواوری دگرگونیهای دامنه داری در سطح سکونتگاه های روستایی پدیدار شده است (سعیدی، ١٣٩٠: ٨).