چکیده:
تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی دانشگاهها فعالیتی پیچیده و تکمیل کننده زنجیره تبدیل ایده به فناوری است و به ثروت آفرینی، کارآفرینی و استقلال مالی دانشگاهها منجر می شود. هدف این پژوهش تعیین و تبیین عوامل برون سازمانی موثر در تجاری سازی نتایج پژوهشی و تبیین روابط بین این عوامل بود. نوع تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی و روش تحقیق ترکیبی (کمی و کیفی) بود. جامعه آماری شامل مدیران ارشد، مدیران پژوهشی و فناوری و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، مدیران ارشد و مدیران پژوهشی و فناوری سازمانهای طرف قرارداد با این دانشگاه و همچنین، صاحبنظران مرتبط با موضوع بود. برای نمونه گیری در بخش کیفی از نمونه گیری هدفمند و در بخش کمی از نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تعیین اعتبار ابزار اندازه گیری از اعتبار محتوایی و نیز دیدگاه شش نفر از متخصصان در این زمینه استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ عدد 9641/0 به دست آمد. اطلاعات برگرفته از مصاحبه ها با استفاده از کدگذاری دسته بندی و تحلیل شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از آزمونهای آماری همچون آزمونهای تی، فریدمن و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دهنده تاثیر عواملی برون سازمانی شامل نیروهای دولتی، نیروهای اقتصادی، نظام آموزشی، قوانین و مقررات کلان، پیشرفتهای فناورانه، رقبا و رقابت پذیری، مشتری مداری و مواردی دیگر در تجاری سازی نتایج پژوهشی بود. در تبیین روابط این عوامل، علاوه بر اولویت بندی آنها، نتایج نشان داد که اغلب عوامل رابطه همبستگی معناداری با یکدیگر دارند.
خلاصه ماشینی:
راهکارهایی که تاکنون برای انتقال دستاوردهای علمی و به کارگیری آنها در تصمیم گیری به کار رفته اند، توفیق چندانی کسب نکردهاند و این قضیه نشان میدهد که تبدیل نتایج پژوهشی به کاربرد، دشوار و پیچیده و مستلزم وجود داشتن عوامل متعددی از قبیل چارچوب فکری قدرتمند، خلاقیت ، مهارت ، آگاهی و پشتکار زیاد در سطح سازمانی است (١٩٩٦ ,Thompson &Kitson, Ahmed, Harvey, Seers ).
با توجه به مشخص نبودن این عوامل و روابط بین آنها، تعیین عوامل برون سازمانی مؤثر در تجاریسازی نتایج پژوهشی و تبیین روابط این عوامل تلاشی برای کمک به دانشگاهها، پژوهشگران و تصمیم گیرندگان حوزة پژوهش و فناوری در وارد کردن یافته های پژوهشی به محیط زندگی اجتماعی و تولید ثروت از علم است که در مقالۀ حاضر بررسی شده است .
تجاریسازی نتایج پژوهشی و عوامل برون سازمانی مؤثر درآن : فرایند وارد کردن کالا یا خدمات در چرخه داد و ستد اقتصادی را تجاری سازی ٤ مینامند (٢٠٠٨ ,IRPHE) و تجاری سازی نتایج پژوهشی عبارت است از: انتقال یک ایده، روش، ابزار، مهارت، دانش فنی ، دارایی فکری، کشف یا اختراع ناشی از پژوهش علمی اجرا شده در بخش دانشگاهی [با همکاری شرکا یا بدون آن] به یک محیط صنعتی که در آن ممکن است به توسعه یا بهبود محصولات یا فرایندها منجر شود (٢٠٠٤ ,Ktepe).