چکیده:
توسعه گسترده فناوریها در محیطهای علمی ضمن داشتن پیامدهای مثبت آسیبهایی نیز دارد که یکی از آنها پدیده سرقت علمی است. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر سرقت علمی دانشجویان دانشگاه اصفهان بود. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و از نوع کاربردی بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند که 300 نفر از آنان به روش نمونه گیری تصادفی نسبتی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن به کمک متخصصان و تحلیل عاملی تایید و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ(86/0) محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی به روش مولفه های اصلی با چرخش واریماکس استفاده شد. یافته ها نشان داد که مدرک گرایی و توجه زیاد به نمره اولین و مهم ترین عامل تاثیرگذار بر سرقت علمی دانشجویان است؛ سایر عوامل تاثیرگذار به ترتیب اهمیت عبارت اند از: نبود احساس خودکارآمدی در دانشجویان در انجام دادن پژوهش و نوشتن گزارشهای علمی، نبود سازکارهای مناسب برای تشخیص و تنبیه سارقان علمی، عوامل اجتماعی- فرهنگی، آموزشهای ناکافی قبلی در باره چگونگی اسناددهی و شناسایی انواع سرقت علمی در دوران دبیرستان یا در آموزشهای غیررسمی، تشخیص ندادن سرقت علمی دانشجویان از سوی استادان و واکنش نشان ندادن به آن، عوامل فشار، آموزشهای ناکافی در دانشگاه برای شناساندن و نحوه پیشگیری از سرقت علمی، نداشتن ترس از تنبیه و مواخذه شدن و وجود داشتن فضاهای مجازی و الکترونیکی
خلاصه ماشینی:
یافته ها نشان داد که مدرک گرایی و توجه زیاد به نمره اولین و مهم ترین عامل تأثیرگذار بر سرقت علمی دانشجویان است ؛ سایر عوامل تأثیرگذار به ترتیب اهمیت عبارتاند از: نبود احساس خودکارآمدی در دانشجویان در انجام دادن پژوهش و نوشتن گزارشهای علمی، نبود سازکارهای مناسب برای تشخیص و تنبیه سارقان علمی ، عوامل اجتماعی- فرهنگی، آموزشهای ناکافی قبلی در باره چگونگی اسناددهی و شناسایی انواع سرقت علمی در دوران دبیرستان یا در آموزشهای غیررسمی ، تشخیص ندادن سرقت علمی دانشجویان از سوی استادان و واکنش نشان ندادن به آن، عوامل فشار، آموزشهای ناکافی در دانشگاه برای شناساندن و نحوه پیشگیری از سرقت علمی ، نداشتن ترس از تنبیه و مواخذه شدن و وجود داشتن فضاهای مجازی و الکترونیکی.
تا آنجایی که پژوهشگران اطلاع دارند، بیشتر تحقیقات انجام شده در ایران به تقلب دانش آموزان در امتحانات مربوط میشود و نویسندگان جنبه های گوناگون و عوامل مؤثر بر تقلب دانش آموزان و دانشجویان در امتحانات را بررسی کرده اند، ولی به مسئله سرقت علمی و ادبی به اندازه کافی توجه نشده است و این امر نیاز به توجه جدی دارد.
عوامل تأثیرگذار بر فعالیتهای سرقت علمی اسکنلون و نیومن (٢٠٠٢ ,Neumann &Scanlon ) به عوامل تأثیرگذاری نظیر ناآگاهی ، نگرشهای شخصی، در دسترس بودن منابع اینترنتی، نبودن توانایی و صلاحیت لازم برای انجام دادن کارهای علمی، عامل فشار نظیر اخذ نمره و نبود قوانین مؤسسه ای و سازمانی اشاره کرده اند که در ادامه در باره آنها توضیح داده شده است .